Φωτογραφία εξωφύλλου: Ρούντολφ Νουρέγιεφ (1938 - 1993) με ματωμένη μύτη στην παράσταση `Valentino` (σκηνοθεσία Κεν Ράσελ), Ισπανία, 1976. 

Υπήρξε ένας από τους κορυφαίους του 20ου αιώνα στο κλασικό μπαλέτο.Ο ταταρικής καταγωγής Ρώσος χορευτής και χορογράφος, Ρουντόλφ Χαμέτοβιτς Νουρέγιεφ.

Η γέννησή του ήταν αναμφίβολα επεισοδιακή... Μέσα σ` ένα βαγόνι της Υπερσιβηρικής αμαξοστοιχίας κοντά στην πόλη Ιρκούτσκ. Η μητέρα του βρισκόταν καθ` οδόν προς το Βλαδιβοστόκ. Στον Κόκκινο στρατό όπου υπηρετούσε ο πατέρας του. Ήταν το τέταρτο και τελευταίο παιδί της  μουσουλμανικής οικογένειάς του (είχε τρεις μεγαλύτερες αδελφές). Ο Νουρέγιεφ, μεγαλώνει κοντά στην πόλη Ουφά, στη δημοκρατία του Μπασκορτοστάν.

Ο πατέρας του, ωστόσο, δεν ήθελε ο γιος του να  γίνει χορευτής. Ο ίδιος περιέγραψε τη ζωή του στο φτωχικό σπίτι των νεανικών του χρόνων. Εκεί όπου τα έξι μέλη της οικογένειας έμεναν σε ένα δωμάτιο:

«Όποιος ήθελε να πάει στην τουαλέτα περπατούσε ως την άκρη του δρόμου και επειδή ποτέ δεν είχαμε χρήματα, τις πιο πολλές φορές πηγαίναμε ξυπόλητοι. Δεν είχα ούτε δικά μου ρούχα να φορέσω και για να βγω στο δρόμο ντυνόμουν με τα ρούχα των τριών αδελφών μου».

Το 1958, ξεκίνησε την καριέρα του από τα διάσημα μπαλέτα Κίροφ, αφού πρώτα ολοκληρώνει τις σπουδές του στην Ακαδημία Βαγκάνοβα της Αγίας Πετρούπολης. Εκεί τον δέχτηκαν στα 17 του χρόνια.Πολύ γρήγορα εξελίχθηκε η εκπληκτική τεχνική του,  η αρμονία και το ταλέντο του. Αυτό συνέβαλε στο να πρωταγωνιστήσει στους περισσότερους βασικούς ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου.

Ο πατέρας του, ωστόσο, δεν ήθελε ο γιος του να  γίνει χορευτής. Ο ίδιος περιέγραψε τη ζωή του στο φτωχικό σπίτι των νεανικών του χρόνων. Εκεί όπου τα έξι μέλη της οικογένειας έμεναν σε ένα :

«Όποιος ήθελε να πάει στην τουαλέτα περπατούσε ως την άκρη του δρόμου και επειδή ποτέ δεν είχαμε χρήματα, τις πιο πολλές φορές πηγαίναμε ξυπόλητοι. Δεν είχα ούτε δικά μου ρούχα να φορέσω και για να βγω στο δρόμο ντυνόμουν με τα ρούχα των τριών αδελφών μου».

 

Ήταν το 1961, στο Παρίσι,  σε μία περιοδεία των μπαλέτων Κίροφ του Λένινγκραντ, όταν ο 23χρονος τότε Ρούντολφ Νουρέγιεφ - ο  πρώτος χορευτής των μπαλέτων - ζητά πολιτικό άσυλο στη Γαλλία ενώ ήταν έτοιμος να αναχωρήσει με τον θίασο για την Αγγλία. Ο Τύπος της εποχής, απασχολήθηκε με την ιστορία και διάφορες λεπτομέρειες που αφορούσαν την ερωτική ζωή του χορευτή. 

Ο Νουρέγιεφ έγινε σταρ του ρωσικού μπαλέτου το 1958 όταν, μόλις 20 ετών, έγινε ένας από τους διακεκριμένους χορευτές του Μπαλέτου της Όπερας Κίροφ. Οι εταιρείες μπαλέτου Κίροφ και Μπολσόι ήταν δύο από τα “κοσμήματα” της σοβιετικής πολιτιστικής διπλωματίας και οι παραστάσεις τους κέρδισαν παγκόσμια διακρίσεις και σεβασμό για τις τέχνες στην ΕΣΣΔ. Τον Ιούνιο του 1961, η Εταιρεία Κίροφ ολοκλήρωσε την πορεία της στο Παρίσι. Στις 16 Ιουνίου, τη στιγμή που η χορευτική ομάδα ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί σε μια πτήση για την επιστροφή, ο Νουρέγιεφ ξέφυγε από την ομάδα και αποφάσισε να μείνει στη Γαλλία. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, άλλα μέλη του θιάσου παρακάλεσαν τον Νουρέγιεφ να τους ξανασυναντήσει και να επιστρέψει στη Σοβιετική Ένωση.. Ο χορευτής αρνήθηκε και έπεσε στην αγκαλιά των ατόμων ασφαλείας του αεροδρομίου, ουρλιάζοντας: «Προστατέψτε με!».  Οι αξιωματούχοι ασφαλείας συνέλαβαν τον Νουρέγιεφ που ζήτησε πολιτικό άσυλο. Η Εταιρεία Κίροφ στενοχωρήθηκε για την απώλεια του κορυφαίου χορευτή και οι Σοβιετικοί φρουροί ασφαλείας εξοργίστηκαν για την αποστασία του Νουρέγιεφ. Τελικά, ο θίασος πέταξε πίσω στη Ρωσία χωρίς τον χορευτή.

Η υψηλού προφίλ αποστασία του Νουρέγιεφ ήταν ένα διπλό πλήγμα για τη Σοβιετική Ένωση. Πρώτον, υποβάθμισε την ποιότητα των Μπαλέτων Κίροφ, που είχε παρουσιάσει τον νεαρό πρωταγωνιστή στις παραστάσεις της σε όλο τον κόσμο. Δεύτερον, έβλαψε σοβαρά τη σοβιετική προπαγάνδα που διαλαλούσε την πολιτική και καλλιτεχνική ελευθερία στη Ρωσία.

Εικοσιέξι χρόνια αργότερα, ο σταρ του μπαλέτου που αυτομόλησε από τη Σοβιετική Ένωση, επέστρεψε για πρώτη φορά στη Ρωσία με μια ασυνήθιστη διήμερη βίζα για να δει την άρρωστη μητέρα του και στη συνέχεια να παραβρεθεί στην κηδεία της. 

«Πιστεύω ότι το ανθρώπινο πνεύμα θα νικήσει τελικά», είπε, εξηγώντας γιατί οι Σοβιετικοί αξιωματούχοι αποφάσισαν να του επιτρέψουν την είσοδο. Τελευταία φορά είχε δει τη μητέρα του πριν αποστατήσει το 1961, όταν σε ηλικία 23 ετών ήταν ένας από τους κορυφαίους χορευτές μπαλέτου στον κόσμο.

Η αποστασία είναι ένα προδοτικό έγκλημα στη Σοβιετική Ένωση και οι αρχές σπάνια έχουν δείξει τέτοια προσοχή σε πολίτες που απαρνούνται την πατρίδα τους και πρέπει να επιστρέψουν για οικογενειακή έκτακτη ανάγκη. Δεν υπήρξε άμεση εξήγηση από τις σοβιετικές αρχές σχετικά με το γιατί εκδόθηκε η έκτακτη βίζα.

Ο Νουρέγιεφ υπέθεσε ότι «πολύ πιθανόν» ο Μιχαήλ Σ. Γκορμπατσόφ, ο Σοβιετικός ηγέτης, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να επιτραπεί η επιστροφή του.

Ο Νουρέγιεφ συνέχισε την καριέρα του μετά την αποστασία του. Τα επόμενα 30 χρόνια χόρεψε με το Royal Ballet της Αγγλίας και το American Ballet Theatre. Είχε μεγάλη ζήτηση τόσο ως χορευτής όσο και ως χορογράφος. Μάλιστα γύρισε μερικές ταινίες (συμπεριλαμβανομένης μιας καταστροφικής στροφής ως ο σταρ του βωβού κινηματογράφου Rudolf Valentino). 

Την περίοδο που έζησε στο Παρίσι, συνεργάστηκε αρχικά με το Μεγάλο Μπαλέτο του Μαρκήσιου de Cuevas. Σχετικά σύντομα, όμως, το 1962, πηγαίνει στην Αγγλία όπου αποκτά βρετανική υπηκοότητα και συνεργάζεται  με τα Βασιλικά Μπαλέτα του Λονδίνο. Στο πλευρό της κατά 19 χρόνια μεγαλύτερής του διάσημης Βρετανίδας χορεύτριας, Μαργκότ Φοντέιν, γνωρίζει την επιτυχία και το άστρο του ανατέλλει...Τί κι αν συνεργάστηκε με το μπαλέτο αυτό για περισσότερο από 20 χρόνια... Ποτέ δεν ενσωματώθηκε με αυτό. Επέλεγε το ρόλο του προσκεκλημένου καλλιτέχνη - έναν τίτλο που διατήρησε στις εμφανίσεις του σε όλον τον κόσμο.

Καθ`όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ακόμα και μετά τα 50 του χρόνια,  συνεργάστηκε ακόμη με τα Βασιλικά Μπαλέτα της Σουηδίας, το Μπαλέτο της Σκάλας του Μιλάνου, το Μπαλέτο του Βερολίνου και πολλά άλλα. Επίσης, διετέλεσε διευθυντής του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισίου, την περίοδο 1983-1989.Το 1989 επέστρεψε για λίγο στη Σοβιετική Ένωση για να εμφανιστεί. Έφυγε από τη ζωή το 1993 στο Παρίσι από αιτίες που σχετίζονται με το AIDS.