12 Μαΐου 2023

Baron Munchausen | Oι φανταστικές ιστορίες του μεγαλύτερου & διασημότερου ψεύτη όλων των εποχών

Στις 11 Μαΐου του 1720 γεννήθηκε ο άνθρωπος  που η αχαλίνωτη φαντασία του τις διάνθιζε τις περιπέτειές του με τις απίστευτες υπερβολές δίχως λογική, που υπερβαίνουν τους νόμους της επιστήμης.
Στις 11 Μαΐου του 1720 γεννήθηκε ο άνθρωπος που η αχαλίνωτη φαντασία του τις διάνθιζε τις περιπέτειές του με τις απίστευτες υπερβολές δίχως λογική, που υπερβαίνουν τους νόμους της επιστήμης.

Οι ιστορίες του Baron Munchausen είναι δημοφιλείς για περισσότερα από 200 χρόνια, ενώ με το πέρασμα του χρόνου γίνονται ακόμα πιο δημοφιλείς. Ο Munchausen, ο διαχρονικός τυχοδιώκτης, διασχίζει τον κόσμο, επισκέπτεται το φεγγάρι και πέφτει στον πυρήνα της γης για να αναδυθεί στην άλλη πλευρά. Πετά στην πλάτη ενός αετού, τον καταπίνει ένα μεγάλο ψάρι, κουβαλάει άλογα κάτω από τις μασχάλες του και οδηγεί μπάλες κανονιού στον αέρα, μεταξύ πολλών άλλων εκδρομών. Ως αξιωματικός και κύριος του 18ου αιώνα, ο Munchausen δεν ήταν ξένος στις αιμοδιψείς μάχες και το κυνήγι. Εκπληκτικά γεγονότα συμβαίνουν κατά τη διάρκεια αυτών των κατορθωμάτων, όπως όταν πιάνεται ανάμεσα σε έναν κροκόδειλο και ένα λιοντάρι, και πέφτει, και το λιοντάρι που επιτίθεται, το πετάει κατευθείαν στα απλωμένα σαγόνια του κροκόδειλου, απαλλάσσοντας έτσι τον Βαρόνο και από τις δύο απειλές.

Το όνομα Munchausen ανήκε αρχικά σε έναν πραγματικό λοχαγό του γερμανικού στρατού, τον Karl Friedrich Hieronymus, Baron von Münchhausen (1720-97).

Οι περίφημες ιστορίες του μεγαλύτερου και διασημότερου ψεύτη όλων των εποχών, εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1785 στην Αγγλία, ανώνυμα, από τον Rudolf Erich Raspe (1739-1794). 

Ο πραγματικός Munchausen γεννήθηκε στο Ανόβερο, υπηρέτησε ως μισθοφόρος αξιωματικός του ιππικού στο ρωσικό στρατό, πήρε μέρος στις εκστρατείες τη διετία 1740-1741 εναντίον των Τούρκων και αποστρατεύθηκε το 1760. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη γενέτειρά του και περνούσε τον καιρό του διηγούμενος σε παρέες φίλων τις περιπέτειες του. Φυσικά,  η αχαλίνωτη φαντασία του τις διάνθιζε με τις απίστευτες υπερβολές δίχως λογική, που υπερβαίνουν τους νόμους της επιστήμης.  

Οι αρχικές περιπέτειες του Munchausen, που δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά στα τέλη του 18ου αιώνα, μπορεί να είχαν κάποια σχέση με τις γνωστές ιστορίες του Von Munchausen από την πραγματική ζωή. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, οι νεότερες εκδόσεις πρόσθεσαν περισσότερες περιπέτειες, συχνά προσαρμοσμένες από άλλα λογοτεχνικά έργα.

Η συλλογή των ιστοριών του Raspe μεταφράστηκε στα γερμανικά από τον ποιητή Gottfried August Burger και εκδόθηκε το 1786. Οι γεμάτες αδιανόητες ψευδολογίες αυτές ιστορίες μετατράπηκαν με την πάροδο του χρόνου σε δημοφιλέστατο λαϊκό ανάγνωσμα. Δεν ήταν λίγοι οι καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν και εικονογράφησαν τις γοητευτικότατες ιστορίες του. 

Οι ιστορίες έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από σαράντα γλώσσες και έχουν εμφανιστεί σε εκατοντάδες διαφορετικές εκδόσεις, πολλές προσαρμοσμένες για παιδιά. Διάφοροι καλλιτέχνες έχουν εικονογραφήσει τις ιστορίες του Βαρώνου, με πιο αξιοσημείωτο τον Gustave Doré (1832-83), ο οποίος δημιούργησε τον αρχετυπικό χαρακτήρα του Munchausen με μια περούκα με μπούκλες στο πλάι και μια μύτη αχιβάδας.

Το εθνόσημο του Munchausen απεικονίζει τις διάφορες περιπέτειές του και το μότο λέει «Στα ψέματα, αλήθεια». 

Ο πατέρας του Munchausen ήταν επίσης πολύ τυχοδιώκτης. Σε ένα ταξίδι από την Αγγλία στην Ολλανδία, Munchausen αιχμαλώτισε ένα θαλάσσιο άλογο και το καβάλησε στον βυθό της θάλασσας. Ο ίδιος ο Munchausen junior δεν ήταν ξένος στη θάλασσα, αφού τον είχε καταπιεί ένα θαλάσσιο τέρας και πετούσε στο φεγγάρι με ένα πλοίο που κινούνταν από μια τρομερή καταιγίδα.

Ο ατρόμητος βαρόνος ήταν, φυσικά, ένας αξιόλογος καβαλάρης. Κατά την επίσκεψή του στη Λιθουανία, δάμασε ένα ατίθασο άλογο το οποίο όλοι οι άλλοι φοβόντουσαν. Για να επιδείξει την ικανότητά του, έβαλε το ζώο να περπατάει πάνω σε ένα τραπέζι χωρίς να σπάσει κανένα από τα σερβίτσια. Κάποια άλλη στιγμή, όταν πιάστηκε σε ένα βάλτο, ο Munchausen έσωσε τον εαυτό του και το άλογο σηκώνοντάς τους και τους δύο με την πλεξούδα του.

Η πρώτη σεληνιακή απόδραση του βαρώνου έγινε επειδή έπρεπε να ανακτήσει το ασημένιο τσεκούρι του από το φεγγάρι. Υποτιμώντας τη δύναμή του, είχε πετάξει το αντικείμενο μακρύτερα από το προβλεπόμενο. Όπως ο Jack με τη φασολιά, ο Munchausen χρησιμοποίησε τα ίδια μέσα για να σκαρφαλώσει στο φεγγάρι. Χρησιμοποίησε ένα σχοινί από άχυρο για να κατέβει. Όταν γλίστρησε στην άκρη αυτού του πολύ κοντού σχοινιού, έκοψε το σχοινί από πάνω του, το έδεσε στην άκρη που κρατούσε ακόμα και γλίστρησε κάτω χρησιμοποιώντας αυτή τη μοναδική μέθοδο. Το δεύτερο σεληνιακό του ταξίδι ήταν το αποτέλεσμα ενός τρομερού τυφώνα που ώθησε το πλοίο του πάνω από τα σύννεφα σε ένα λαμπερό νησί που αποδείχθηκε ότι ήταν το φεγγάρι.

 

Σε μια άλλη περιπέτεια, ο Munchausen βρήκε φρούτα σε μέγεθος γαλονιού γεμάτο με ουσία που μοιάζει με κρασί. Επειδή νωρίτερα είχε συναντήσει μια ομάδα πολύ μεγάλων αετών, και είχε χρησιμοποιήσει έναν για μεταφορά, μπόρεσε να κουβαλήσει αρκετά από το εκλεκτό ποτό στην πλάτη του αετού. Ο Munchausen, ωστόσο, αναγκάστηκε να περιμένει για αρκετή ώρα, επειδή τα πουλιά είχαν δοκιμάσει επίσης το ισχυρό ποτό και, αφού τρεκλίζοντας, χρειάζονταν ξεκούραση για να συνέλθουν από τα αποτελέσματα του κρασιού.

Όχι μόνο οι τρομερές του περιπέτειες είναι ακόμη τυπωμένες, αλλά έχουν παρουσιαστεί και στη σκηνή, στο ραδιόφωνο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.