Ήταν το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής νομίζω. Ο αέρας πάνω από το σπίτι μου ήταν πια καθαρός και τα πολλά μέτωπα της φωτιάς έμοιαζαν να έχουν υποχωρήσει.

Αυτά το απόγευμα. Λίγο αργότερα μετά τα βραδινα δελτία ειδήσεων, οι τηλεοράσεις κάλυπταν και πάλι τα μέτωπα των αναζωπυρώσεων. Ένα από αυτά ΄ηταν στην Μαλακάσα και οι πυροσβέστες προσπαθούσαν να κρατήσουν την φωτιά πριν περάσει απέναντι και ξεχυθεί προς τον Κάλαμο και τον Ωροπό.

Έχουμε δει πολλές φωτιές σ` αυτήν την χώρα, αλλά σπάνια τα τηλεοπτικά πλάνα ήταν τόσο πατραστατικά όσο αυτή τη φορά. Ή μήπως ήταν διαφορετικές οι φωτιές...

Το θέαμα ήταν καθηλωτικό. Το μέτωπο στην Μαλακάσα ήταν τεράστιο και σε βάθος και σε πλάτος και έτσι όπως αυτή η φλεγόμενη μάζα ορμούσε προς τον δρόμο, δεν έδινε την εντύπωση πως ήταν απλά ένα φυσικό φαινόμενο. Έμοιαζε με θιηρίο που ορμούσε να κατασπαράξει ότι βρισκόταν στον δρόμο του, τρομακτικό και εκτός λογικής πλέον. Ώρες ώρες είχες τη εντύπωση πως οι φλόγες είχαν αφηνιάσει.

Την άλλη μέρα η τηλεοπτική εικόνα είχε μεταφερθεί στην Εύβοια που φλεγόταν από τον Ευβοϊκό μέχρι το Αιγαίο.  Σ` αυτήν την εικόνα δεν φαίνονταν οι φλόγες γιατί τις έκρυβαν οι λόφοι που ήταν μπροστά. Ένας τεράστιος όγκος καπνού, που έφτανε μέχρι τα σύννεφα, ορθωνόταν πίσω από τους λόφους. Δεν θυμάμαι άλλη φορά να έχω δει τέτοιες εικόνες Κάπως πιο σκούρος στην αριστερή μεριά όπου προφανώς οι φλόγες έκαιγαν και αρκετά πιο άσπρος στο υπόλοιπο εκεί που προφανώς οι ρίψεις από τα αεροπλάνα είχαν κάνει κάποια δουλειά. Ένα θέαμα που προξενούσε δέος. Σαν ένας μυθολογικός γίγαντας βγαλμένος από την φαντασία μας. Που όμως ήταν πραγματικός.

Ήταν άλλωστε αυτός ο λόγος που πυρκαγιές στην Ελλάδα την Τουρκία, την Ιταλία και τις ΗΠΑ ονομάστηκαν Mega πυρκαγιές, εξ αιτίας του ασυνήθιστους μεγέθους και της σφοδρότητας τους.

Ένας δήμαρχος της περιοχής, έδινε συνέντευξη σε κάπως έξαλλη κατάσταση και ωρυόταν, γιατί όπως έλεγε τους είχαν εγκαταλείψει και δεν έκαναν τίποτα. Συμπτωματικά και όση ώρα μιλούσε τέσσερα αεροπλάνα και ένα ελικόπτερο έκαναν ρίψεις πίσω του ακριβώς, προσπαθώντας να ελέγξουν τις φλόγες.

Μάταιος κόπος. Τα αεροπλάνα άφηναν το φορτίο τους και το νερό έμοιαζε να εξαερώνεται πριν φτάσει στο έδαφος.

Οι συνεντεύξεις των κατοίκων που αναγκάζονταν να αφήσουν τα σπίτια τους και τις περιουσίες τους, ήταν συχνά οργισμένες, άλλοτε στωικές και άλλοτε συγκινητικές. Δεν είναι μικρό πράγμα να βλέπεις όσα είχε φτιάξει στην ζωή σου να γίνονται καπνός. Ανθρώπινα δράματα και μόνο κάποια από αυτά είδαν το φως της δημοσιότητας. Τα υπόλοιπα και είναι πάρα πολλά δεν θα τα μάθουμε ποτέ.

Εν τω μεταξύ, από μέρες πριν είχαν πιάσει δουλειά και οι εμπειρογνώμονες του καναπέ. Αυτοί οι παντογνώστες, είχαν αφήσει πρόσκαιρα την λοιμωξιολογία για να ασχοληθούν με την πυρόσβεση και ως συνήθως είχαν άποψη για όλα. "Αυτό έπρεπε να γίνει έτσι και αυτό έπρεπε να γίνει αλλιώς. Αυτό έγινε και αυτό δεν έγινε". Είναι σίγουρο πως αν αποαφάσιζαν οι ίδιοι, οι φωτιές θα είχαν τελειώσει σε μισή ώρα.

Μαζί με τους εμπειρογνώμονες του καναπέ είχαν πιάσει δουλειά και τα πολιτικά τρολς. Μια τέτοια πυρκαγιά ήταν μια πρώτης τάξεως και για τους οπαδούς του Σύριζα, να πάρουν την "ρεβάνς" για το Μάτι και αφού δυο χρόνια μετά τις εκλογές βλέπουν τα ποσοστά του κόμματος καθηλωμένα. Παρόλο που ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κράτησε μετρημένους τόνους-άλλωστε τι να πεις με αυτό το βιογραφικό και με όσα έγιναν στην βάρδια σου - το υπόλοιπο "πλήρωμα" έδειχνε ιδιαίτερα αγχωμένο. Αλλά το άγχος της εκδίκησης είναι σπάνια καλός σύμβουλος. Για κάποιους από αυτούς, όσο κι αν μοιάζει αδιανόητο, η προσδοκία ήταν να υπάρξουν νεκροί. Έτσι είναι το οπαδιλίκι της πολιτικής. Όσο οι εκκενώσεις προχωρούσαν και δεν υπήρχαν θύματα, τόσο το άγχος γινόταν θυμός και οργή. Και όταν δεν έχεις τίποτα άλλο να πεις καταφεύγεις στις ύβρεις. Εκεί τελείωνει και ότι θα μπορούσες να κερδίσεις σαν αντιπολίτευση. Κάποιο άλλο μέρος του Σύριζα, αυτό που συνηθίζει να εκφράζεται με αγροίκο ύφος, είχε βρει την λύση, όπως την είχαν βρει και οι εκφραστές ακροδεξιών απόψεων. Τις πυρκαγιές τις είχαν βάλει αυτοί που ήθελαν να τοποθετήσουν ανεμογεννήτριες. Η οικοπεδοποίηση δεν είναι πια της μόδας. Η ακροδεξιά-ακροαριστερή συνωμοσιολογία προκρίνει τις ανεμογεννήτριες. Ο γνωστός άθλιος δημοσιογτράφος της ακροδεξιάς είχε μάλιστα υπόψη του και τα συμβόλαια που είχαν κλειστεί και με ποιες εταιρείες.

Αν είχαν κάνει τον κόπο να ασχοληθούν με το θέμα θα ήξεραν, ότι μόνο αν μπει πυρκαγιά κάπου είναι δύσκολο να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες, αλλά επιτρέπεται να μπουν σε δάσος.

Με fake news που καταρίπτονται λίγο αργότερα δεν είναι εύκολο να κάνεις πολιτική.

Ο Μητσοτάκης έδωσε συνέντευξη Τύπου, παραδέχτηκε πιθανά λάθη και παραλήψεις και υποσχέθηκε βοήθεια στους πυρόπληκτους και αναμόρφωση των καμένων και κυρίως της Εύβοιας που επλήγη περισσότερο.

Θα τελειώσουν όλα αυτά, τα πράγματα θα πάρουν τον δρόμο τους και θα έρθουν οι πλημμύρες.

Είναι μάλλον απίθανο να μάθουμε ποτέ τι έγινε. Αν ο καύσωνας έκανε τα δάση να αναφλεγούν από μόνα τους, αν έφταιγαν τα καλώδια της ΔΕΗ, αν υπήρχαν μεμονωμένες απροσεξίες, ή αν κάποιοι έβαλαν το χέρι τους στο να αρχίσουν και να επεκταθούν οι πυρκαγιές. Στην ύπαρξη οργανωμένου σχεδίου, συνηγορεί κυρίως το γεγονός, ότι και οι τρεις μεγάλες πυρκαγιές στην Βαρυμπόμπη, στην Εύβοια και στην Ηλεία ξεκίνησαν σχεδόν ταυτόχρονα. Στην γειτονική Ιταλία που κια αυτή επλήγη από τις πυρκαγιές ο εισαγγελέας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον το 57% των πυρκαγιών στην χώρα του, ήταν εμπρησμοί.

Υπήρχε κάποιο οργανωμένο σχέδιο, ή ήταν η τύχη μαζί με κάποια μικροσυμφέροντα; Αν υπήρχε γενικό σχέδιο, τότε το ζητούμενο ήταν να υπάρχει πολυδιάσπαση των μέσων, ώστε να μην μπορεί να προλάβει καμία η πυρόσβεση και σ ` αυτό συνηγορούν οι πολλές εστίες που ξεπηδούσαν στην ίδια περιοχή, η μία μετά την άλλη. Αν υπήρχε σχέδιο για την Αττική ο στόχος έμοιαζε να είναι για πολλούς τα βασιλικά κτήματα στο Τατόι. Στην Ηλεία ο στόχος θα μπορούσε να είναι ο ίδιος ο αρχαιολογικός χώρος, που έχει υπάρξει θύμα εμπρησμού και στα προηγούμενα χρόνια, αν και δεν βγάζει νόημα το γιατί κάποιος θα ήθελε να κάψει έναν αρχαιολογικό χώρο.

Αλλά όλα αυτά είναι εικασίες, που μάλλον δύσκολα θα βρουν απάντηση.

Αν υπάρχει ένα κέρδος σε σχέση με τον τρόπο που αντιμετωπίζαμε τις μεγάλες πυρκαγιές στο παρελθόν, αυτό είναι το ότι στην δική μας κουλτούρα της πυρόσβεσης, πήραν πρώτη θέση οι εκκενώσεις. Τό μόνο που μπορεί να κάνει κανείς για να σώσει ανθρώπινες ζωές. Μπορεί πολλοί να διαμαρτυρήθηκαν για τις εκκενώσεις και κάποιοι άλλοι να βρήκαν ότι δεν ήταν όλες απαραίτητες. Όμως αν το πρώτο μέλημα μιας Πολιτείας είναι η ανθρώπινη ζωή, τότε οι εκκενώσεις πρέπει να γίνονται έγκαιρα και με άνεση χρόνου, ώστε αφ` ενός οι κάτοικοι να μπορούν απομακρυνθούν χωρίς να υπάρξει πανικός και αφ` ετέρουν να μπορούν να κινηθούν στους δρόμους της περιοχής που εκκενώνεται τα βαριά πυροσβεστικά οχήματα. Καλύτερα μερικές εκκενώσεις πάρα πάνω έστω κι αν τελικά δεν κινδύνεψαν οι περιοχές που εκκενώθηκαν, παρά να καούν άνθρωποι ζωντανοί. Ας μην ξεχνάμε ότι εκείνη την τραγική μέρα στο Μάτι, πολλοί από τους παραθεριστές  που γύριζαν από την Ραφήνα εξ αιτίας ανυπαρξίας οδηγιών και συντονισμού οδηγήθηκαν στο Μάτι, όπου παγιδεύτηκαν και βρήκαν φρικτό θάνατο.

Μόνο κάποιος ψυχοπαθής ή κάποιος με διαστρεβλωμένο πολιτικό κριτήριο θα μπορουσε να έχει άλλη γνώμη.

Αν δεν είχαν υπάρξει τα 102 τραγικά θύματα στο Μάτι, που δημιούργησαν αυτήν την κουλτούρα των εκκενώσεων θα είχαμε θρηνήσει εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές στις φετινές πυρκαγιές.

Το τι έγινε σωστό και τι λάθος είναι δύσκολο να το πει κανείς από τον καναπέ του. Αυτή τη στιγμή κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν υπήρξαν ή όχι στρατηγικά και τακτικά λάθη, στις όποιες επιλογές. Όλα φαίνονται εύκολα από μακρυά. Είναι λίγο πιο δύσκολο από κοντά, όταν τα αεροπλάνα πρέπει να πετάνε σε δύσκολες και απαγορευτικές συνθήκες και όταν τα πεζοπόρα τμήματα πρέπει να ανεβοκατεβαίνουν χαράδρες για να φτάσουν στον στόχο τους.

Αν υπήρξε όμως κάτι άλλο καλό που προέκυψε από αυτήν καταστροφή,αυτό είναι οι εκατοντάδες ή χιλιάδες εθελοντές πυροσβέστες, που σε μια έμπρακτη ενέργεια αλληλεγγύης, έβαλαν συχνά σε κίνδυνο την ζωή τους για να βοηθήσουν, όπως και οι κάτοικοι των χωριών που έμειναν για να βοηθήσουν.

Κι αν κάποιοι είναι τόσο καλοί στην πυρόσβεση, όσο οι εμπειρογνώμονες και οι παντογνώστες του καναπέ, καλύτερα να αφήσουν τον καναπέ και να πάνε να βοηθήσουν.

Μας έδειξαν κι άλλα πράγματα αυτές οι πυρκαγιές, μετά από έναν ασυνηθιστο δεκαήμερο καύσωνα. Γιατί η ένταση του ήταν τέτοια, όπως και οι θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν, ήταν τόσο μεγάλες, που σε πολλές περιπτώσεις η πυρκαγιά, ξεπερνούσε τα ογδόντα μέτρα της εθνικής οδού και έφτανε στην απεναντι μεριά χωρίς καν να φυσάει άνεμος. 

Κάτι άλλο που μας έδειξαν αυτές οι πυρκαγιές είναι ότι τα περισσότερα πτητικά μέσα που διαθέτουμε δηλαδή κυρίως τα Canadair και τα ελικόπτερα Errickson είναι μάλλον ξεπερασμένα και ανεπαρκή. Μόνο τα γιγαντιαία ρώσικα Ilioushin έμοιαζαν να μπορούν να αντμετωπίσουν θηριώδεις φλόγες, όπως αυτές με τις οποίες βρέθηκαν αντιμέτωποι οι πυροσβέστες.

Όμως οι φετινές πυρκαγιές δεν ήταν μεμονωμένο ελληνικό φαινόμενο. Από την Τουρκία μέχρι την Ελλάδα την Ιταλία, την Καλλιφόρνια και τη κεντρική Αφρική ο πλανήτης φλεγόταν αυτό το καλοκαίρι.

Ειδικότερα η Μεσόγειος, φαίνεται να αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα. Μόλις χθες 12 Αυγούστου, οι Συρακούσες της Ιταλίας ξεπέρασαν τους 48 βαθμούς.  O Τζιανμαρία Σαννίνο, ο οποίος είναι επικεφαλής του εργαστηρίου κλιματολογίας "ENEA", εκτιμά πως σύντομα δεν θα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. "Ως ειδικός, οφείλω να πω ότι με εντυπωσίασε η ένταση των πρόσφατων ακραίων καιρικών φαινομένων. Πρόκειται για ρεκόρ θερμοκρασίων που το ένα κατέρριπτε το άλλο. Τις τελευταίες ημέρες έχω μιλήσει με πολλούς συναδέλφους. Όλοι οι κλιματολόγοι δηλώνουμε σοκαρισμένοι από την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η κλιματική αλλαγή. Αυτό που σήμερα ζούμε, αναμενόταν στα τέλη του αιώνα. Όμως αυτή η κατάστροφή μας έχει ήδη χτυπήσει,οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια και να μη ψάχνουμε για δικαιολογίες. Η επιστημονική κοινότητα εκτιμά πως έχουμε ακόμη εννέα χρόνια για να αλλάξουμε πορεία και να περιορίσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης", υποστηρίζει ο επικεφαλής του εργαστηρίου κλιματολογίας "ENEA". Ο Τζιανμαρία Σαννίνο υποστηρίζει πως είναι λάθος να αντιμετωπίζει κανείς τον καύσωνα σαν ένα μεμονωμένο, παροδικό φαινόμενο, ενώ εκτιμά πως σε λίγα χρόνια οι καύσωνες μπορεί να διαρκούν έως και έναν μήνα.

Είναι μάλλον προφανές ότι βρισκόμαστε σ` ένα ιδιαίτερο σημείο καμπής της κλιματικής κρίσης και οι εξελίξεις μάλλον θα επιταχυνθούν, δημιουργώντας μιαν δυσοίωνη προοπτική με φαινόμενα που δεν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε. Μπορεί μέτρα να ληφθούν, η φύλαξη των δασών να γίνει καλύτερη, όπως και η πυρόσβεση. Η ραγδαία όμως αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, δεν επιτρέπει αισιοδοξία. Μέσα στα τελευταία εξηντα χρόνια ο πληθυσμός της Γης διπλασιάστηκε και από μιαν άλλη άποψη μοιάζουμε με έναν ιό που προσπαθεί να καταλάβει ολόκληρο το "κύτταρο" πάνω στο οποίο ζει και το οποίο είναι ο πλανήτης μας.

Ξεχάσαμε όμως στην πορεία ότι ο πλανήτης ολόκληρος είναι ένας ενιαίος οργανισμός, που είναι "ρυθμισμένος" να ζει με έναν συγκεκριμένο τρόπο.  Όταν κάποιο από τα στοιχεία που συνέθεταν αυτήν την ιδιαίτερη και ευαίσθητη ισορροπία, εξελιχθεί διαφορετικά, τότε το "σύστημα" αντιδρά προκειμένου να γυρίσουμε στην προηγούμενη ισορροπία. Σ` ένα τέτοιο γιγαντιαίο σύστημα , όπως είναι ο πλανητης, μια μικρή αντίδραση μπορεί να είναι είναι ανεπαίσθητη για τον ίδιο τον πλανήτη, αλλά τα φαινόμενα της αντίδρασης είναι τερατώδη σε μέγεθος για όσους κατοικούν επάνω του.

Μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια ο πληθυσμός του πλανήτη θα αυξηθεί κατά ένα δισεκατομμύριο άτομα και θα πλησιάσει τα εννέα δισεκατομμύρια κάτι που πριν μερικές δεκαετίες υπολόγιζαν ότι θα συμβεί στο τέλος αυτού του αιώνα. Αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει κάπου να ζήσουν, κάπου να στεγαστούν, κάτι να φάνε και μέσα για να τους μεταφέρουν. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που ότι μέτρα και να πάρουμε για την κλιματική κρίση, δεν πρόκειται να έχουν αποτέλεσμα. 

Όμως όλοι εμείς, αυτά τα σχεδόν οκτώ δισεκατομμύρια άτομα που ζούμε πάνω σ` αυτόν τον πλανήτη, με όλα τα θαυμαστά και τερατώδη που έχουμε καταφέρει, μοιάζουμε σαν κουνούπια στην ράχη ενός ελέφαντα. 

Και ο ελέφαντας δείχνει να ενοχλείται από την παρουσία μας...