Για δεύτερη φορά μετά την πανδημία, η απειλή ενός Τρίτου Παγκόσμιου Πόλεμου κάνει την ζωή μας να μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. 

Μια από τις μεγαλύτερες “κατάρες” της ανθρωπότητας είναι να βιώσεις πόλεμο. Να αποχαιρετάς τους αγαπημένους που πάνε να πολεμήσουν και να μην ξέρεις αν θα τους ξαναδείς. Να βλέπεις ολόκληρες οικογένειες να ξεκληρίζονται. Περιουσίες να λεηλατούνται και να καταστρέφονται. Άνθρωποι να μην έχουν που να μείνουν. Παιδιά να  πεινούν και να κλαίνε στους δρόμους. Από την ημέρα της εισβολής, η σκέψη μου είναι με αυτούς τους ανθρώπους στην Ουκρανία κι αυτό που πραγματικά με θλίβει είναι πως ούτε εγώ, ούτε κανένας μας δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να διώξουμε τον εφιάλτη που ζουν. Η τύχη τους βρίσκεται στα χέρια κάποιων “μεγάλων” που αποφασίζουν δίχως συναίσθημα και συχνά χωρίς λογική. Διαβάζοντας διάφορες αναρτήσεις στα social media αντιλαμβάνομαι ότι όλοι μας θέλουμε να ακουστεί η φωνή μας και να λήξει ο πόλεμος. Μπορεί οι στίχοι του John Lennon, “Imagine”, “ο κόσμος να ζήσει σαν να είναι ένα” να απέχει κατά πολύ από την πραγματικότητα και να μην επιτευχθεί ποτέ. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να μας στερήσει την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Για τα παιδιά μας…

Καθώς η κύρια έννοια μας αυτήν την εποχή εκτός από τον κορωνοιό, είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχει  ενδιαφέρον να ζητήσουμε από διάφορα πρόσωπα που έχουμε φιλοξενήσει στο παρελθόν στο klik, να μας μιλήσουν για αυτή την μεγάλη “περιπέτεια” που δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσει την ανθρωπότητα. 

Η χαρισματική δημοσιογράφος, κα Σάντυ Τσαντάκη, μιλά στη νέα στήλη του Klik #Πόλεμος_2022. 

Για δεύτερη φορά μετά την πανδημία, η απειλή ενός Τρίτου Παγκόσμιου Πολέμου κάνει την ζωή μας να μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Όπως ο Χίτλερ ήταν ο μοιραίος άνθρωπος που οδήγησε την ανθρωπότητα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έτσι και ο Πούτιν γίνεται ο μοιραίος άνθρωπος που ίσως τελικά οδηγήσει την ανθρωπότητα στον Τρίτο. Ποια η άποψή σας.

Είναι η στιγμή που νιώθεις ότι βιώνεις την ιστορία. Γίνεσαι πρωταγωνιστής και κομπάρσος μαζί. Δεν καλείσαι να αποστηθίσεις ολόκληρα κεφάλαια όπως στο σχολείο, αλλά προσπαθείς να καταλάβεις την πλοκή, τι προηγήθηκε, τι έπεται, σε μία σύγχρονη ιστορία που δεν υπάρχουν περιθώρια για «SOS» στο επαναληπτικό διαγώνισμα. Εδώ είναι πραγματικότητα, αυτό που ζούμε τώρα, οι γονείς μας, τα παιδιά μας, εμείς, αυτά που διαβάζουμε, βλέπουμε, νιώθουμε, διαισθανόμαστε, φοβόμαστε, ξορκίζουμε, είναι αληθινά, το δικό μας reality μέσα στο reality, ένας πόλεμος μέσα σε έναν πόλεμο σε live αναμετάδοση με stories, Facebook, ακόμη και ΤikTok. Την ίδια στιγμή που ο Vladimir Putin μεγαλώνει τις αποστάσεις με τραπέζια αδιαπραγμάτευτων διαπραγματεύσεων, ο Volodymyr Zelenskyy απευθύνεται σε όλους, με το κινητό του, καθημερινά με την χακί του μπλούζα, σαν ένας από εμάς, για να δηλώνει ζωντανός. Αν θα ξεσπάσει μια μέρα, μία νύχτα, ένα μεσημέρι, ένα απόγευμα, Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος; Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί. Ο Putin δεν έχει Plan B, παρά μόνο τέσσερις επιλογές. Να χάσει νωρίς ή αργά, να χάσει πολλά ή λίγα. Δεν υπάρχει άλλο σενάριο. Ως νάρκισσος που επιθυμεί επιβεβαίωση, αναγνώριση, υστεροφημία, έχει ήδη προδοθεί από την μεγαλομανία του, την αυτοκαταστροφική διάθεση, είναι βαθύτατα ανασφαλής, και σίγουρα τώρα δεν μπορεί να κάνει πίσω. Νιώθει πρωταγωνιστής. Κι ας μην έχει τους συμπρωταγωνιστές που είχε φανταστεί για το καστ. Το όνομα του είναι πρώτο στην μαρκίζα. Κι αυτό για έναν μεγάλο δικτάτορα είναι από μόνο του αρκετό. 

“Σε όλους τους πολέμους, από τον Τρωικό μέχρι σήμερα, το κυριότερο κίνητρο υπήρξε η κλοπή, η αρπαγή, η λεηλασία” είναι τα λόγια του Ρωμαίου φιλόσοφου, Σενέκα. Στην περίπτωση του Βλαντιμίρ Πούτιν ποια θεωρείτε ότι είναι τα κίνητρά του;

Στο μυαλό του Vladimir Putin… Τον παρατηρείς και προσπαθείς να τον «διαβάσεις». Ιστορικοί του μέλλοντος, φυσιογνωμιστές, ψυχολόγοι, πολιτικοί αναλυτές, θα επιχειρήσουν να αποκωδικοποιήσουν τον άνθρωπο που θέλησε να γράψει ιστορία. Αν ισχύει αυτό που λένε ότι αποφεύγει τις ηλεκτρονικές συσκευές, αρνείται να κρατούν σημειώσεις όταν μιλάει, κι είναι πάντοτε φειδωλός στις δηλώσεις του, τότε σίγουρα καταλαβαίνουμε γιατί είναι τόσο δύσκολο να αποκρυπτογραφήσουμε σκέψεις και πράξεις. Το σίγουρο είναι πως έχει τον χρόνο με το μέρος του… Δεν τον αγχώνουν οι εκλογές… Αργούν ακόμη… Είναι θυμωμένος με τη Δύση και τους Αμερικανούς, λένε ξανά και ξανά οι αναλυτές, χωρίς να προσθέτουν κάτι που δεν γνωρίζουμε ήδη. Το πιο ισχυρό του όπλο είναι η απόκρυψη πληροφοριών. Η μυστικοπάθεια που τον διακρίνει σε κάθε του κίνηση. Υπήρξε κατάσκοπος, και εκπαιδεύτηκε για να μην δίνει στοιχεία στους αντιπάλους του. Αν είχε επενδύσει σε έναν σύντομο, νικηφόρο πόλεμο, όπως αυτός της Κριμαίας, για να αυξήσει (και) τη δημοτικότητα του, η επιλογή της Ουκρανίας ως εύκολου στόχου, γύρισε τώρα μπούμερανγκ. Με τον πόλεμο να εξελίσσεται σε splatter υπερπαραγωγή, και τον μεγάλο αδερφό, να χτυπάει τον μικρό, όπως είπε ο συγγραφέας Stephen King, κανείς δεν θέλει να είναι συνένοχος στην παράνοια. Το κίνητρο του ήταν να δείξει ποιος είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, χωρίς να μπορεί να προβλέψει έναν πόλεμο μεγαλύτερο, πιο αιματηρό, με κλειστά ανεξάρτητα ΜΜΕ, όχι όμως και στόματα, εχθρούς και περισσότερους εχθρούς στο ίδιο έργο. Και οργισμένους θεατές που θέλουν τα «λεφτά» τους πίσω.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν που μεγάλωσε με αντιδυτική ιδεολογία η οποία έγινε και επάγγελμα του όταν εντάχθηκε στη KGB, δεν έχει ξεχάσει σε καμιά στιγμή από τότε,  ότι ο «εχθρός» του ήταν και παραμένει η Δύση.  Πιστεύετε ότι η εκδίκηση που έχει μέσα του, θα μπορούσε να κάνει κάποτε τη Ρωσία του Πούτιν τη  μεγαλύτερη δύναμη;

Υπάρχει η Ρωσία του Putin, η εκδικητική Ρωσία, η Ρωσία που ονειρεύεται να γίνει μια μέρα ακόμη πιο δυνατή, και η Ρωσία που ζει στο σκοτάδι, νιώθει θυμό, είναι αποκλεισμένη, δεν μπορεί να εκφραστεί, να αντιδράσει, να νιώσει ελευθερία. Αν ένας δικτάτορας προσποιείται ότι είναι δημοκράτης, φιλτράρει, μεταλλάσσει, αποκρύπτει κάθε πληροφορία, στον 21ο αιώνα που τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ακροβατούν ανάμεσα στην αλήθεια και τα fake news, ένας πετυχημένος ηγέτης κρύβεται (και κρίνεται) από τους ανθρώπους του, όχι απαραίτητα μόνο από τους αριθμούς. Ένας δικτάτορας του φόβου, της σιωπής, της ποινικοποίησης βλέπει τη δημοτικότητα του να πέφτει διαρκώς και απαντά με αυστηρότερη λογοκρισία, πολιτικούς ελέγχους, παιχνίδια εντυπώσεων και εξουσίας, δείχνει να αδιαφορεί τόσο για τη δημόσια, όσο και για την παγκόσμια δυσαρέσκεια, με το όνειρο της Ρωσίας που φέρει τη σκηνοθετική του ματιά στον χάρτη να αποκτά γκρίζο, μαύρο και κόκκινο αποτύπωμα. Η Ρωσία του Putin είναι ο εφιάλτης που θέλουμε όλοι να τελειώσει, ένα θρίλερ χωρίς επιστροφή. Ποιος νοιάζεται για την μοιρασιά των «κερδών» όταν οι ήρωες είναι νεκροί; 

Τις τελευταίες μέρες με τον θάνατο του Αμερικανού δημοσιογράφου, τον βομβαρδισμό μαιευτηρίου στη Μαριούπολη και την πολυκατοικία που βομβαρδίστηκε στο Ιρπίν, οι άμαχοι φαίνεται να γίνονται όλο και περισσότερο στόχος. Τι γνώμη έχετε γι’αυτό; 

Οι άμαχοι στην Ουκρανία είμαστε όλοι εμείς. Μωρά, παππούδες, γυναίκες, άνδρες, αγόρια, κορίτσια, έγκυες, παιδιά με όνειρα, άνθρωποι με ταυτότητα, φύλο, ηλικία, φιλοδοξίες, πιστεύω, αγωνίες, χαρές, λύπες, αληθινή ζωή. Και μέσα σε μια στιγμή χάνονται όλα. Τέλος. The end. Δημοσιογράφοι σε ρόλο ανταποκριτών, νεογέννητα, γιατροί, ζευγάρια, άνθρωποι σαν κι εμάς. Είναι η στιγμή που θέλεις να ξυπνήσεις και να σου πει κάποιος πως όλο αυτό ήταν ένα όνειρο. Δεν θέλεις να ξαναδείς πολεμική ταινία, με ακρωτηριασμένα άκρα, βομβαρδισμούς, σκηνές σε καταφύγια, γιατί εδώ δεν παίζει κανείς, δεν υπάρχουν ηθοποιοί, μακιγιέρ, υπεύθυνοι ειδικών εφέ. Άμαχοι είμαστε όλοι. Θεατές στο ίδιο έργο. Ποιος χειροκροτάει; Ο βασιλιάς που (δεν) είναι γυμνός. 

Η ρωσική εισβολή ώθησε τον πρόεδρο Ζελένσκι σε έναν διαφορετικό ρόλο, έναν ρόλο που στην αρχή φαινόταν ακατάλληλος για τον χαρακτήρα του. Συγκέντρωσε τους δικούς του ανθρώπους για να υπερασπιστεί το έθνος τους, ενίσχυσε επίσης τις δημοκρατίες του κόσμου με τρόπους που φαινόταν αδιανόητοι μόλις μια εβδομάδα πριν. Υποθετικά μιλώντας,  αν κάτι τέτοιο συνέβαινε στη χώρα μας, ποια πιστεύετε ότι θα ήταν η αντίδραση;

Δεν θα ήθελα να σκεφτώ καν τι θα συνέβαινε αν υπήρχε παρόμοια πρόκληση στην Ελλάδα. Και μάλιστα με έναν πρόεδρο, πρώην ηθοποιό. Ο Ζelenskyy εξελίχτηκε στον ήρωα της διπλανής πόρτας, το outsider, τον Superman του 21ου αιώνα. Στην Ελλάδα μας αρέσει η εξουσία, προτιμάμε τους υψηλούς τόνους, από την αμεσότητα της επικοινωνίας των λέξεων και των πράξεων. Αν στην Ουκρανία του σήμερα, κυριαρχούν η αυτοθυσία, ο ηρωισμός, η ενσυναίσθηση, τότε στην Ελλάδα μπορούμε απλώς να παίρνουμε μαθήματα σύγχρονης επιβίωσης  από έναν ηθοποιό που ονειρευόταν μια μέρα να γίνει ηγέτης με κόκκινη κάπα. 

Ποιες οι προβλέψεις σας για το τέλος αυτής της μεγάλης περιπέτειας;

Από την ημέρα που ο Vladimir Putin αποφάσισε να επιτεθεί στην Ουκρανία καταλάβαμε ότι η περιπέτεια δεν θα έχει αίσιο τέλος. Για κανέναν. Ούτε για τους στρατιώτες του θυσιάζονται, τις οικογένειες τους, τους αμάχους, τους ανθρώπους που τους αγαπούν, όσους μένουν πίσω, όσους δεν θα επιστρέψουν ποτέ, αλλά κι εμάς, που είμαστε παρατηρητές, στην πιο ανήσυχη χρονιά που έχει μόλις ξεκινήσει. Μια χρονιά, μονοχρωματική, εμμονική, δυσοίωνη, σίγουρα όχι πολύχρωμη. Κίτρινη και γαλάζια, στην καλύτερη περίπτωση. Λευκό για την ανακωχή. Στους τίτλους αρχής και τέλους με βουβό σάουντρακ. Μια περιπέτεια στο mute.