"Τα βιβλία είναι καθρέφτες. Βλέπεις μέσα τους μόνο αυτά που ήδη έχεις μέσα σου." είναι τα λόγια του Ισπανού συγγραφέα Carlos Ruiz Zafon. Κι αυτή είναι η μαγεία που κρύβουν αυτοί οι μικροί, ανεκτίμητοι θησαυροί. Κάποιοι από αυτούς σου δίνουν την ευκαιρία όχι μόνο να ταξιδέψεις μαζί τους σε άλλες εποχές, σε άλλες ζωές, αλλά και να προβληματιστείς. Να ανατρέξεις σε πρόσωπα και γεγονότα. Να φανταστείς, να σκεφτείς, να μάθεις. Να νιώσεις ότι ήταν λες και παρακολούθησες μια καλά σκηνοθετημένη ταινία που κατάφερε να σου αφήσει ένα "άρωμα" που δεν θα μπορέσεις να ξεχάσεις ποτέ.

Αυτή την αίσθηση είχα με τους Απείθαρχους. Το νέο συναρπαστικό βιβλίο της Σεμίνας Διγενή. Ο τίτλος και μόνο σε κάνει να αναρωτηθείς ποιοι να είναι άραγε αυτοί οι απείθαρχοι που κατοικούν στον παράξενο κόκκινο ουρανοξύστη. Όταν μαθαίνεις, δε, ότι πρόκειται για μεγάλες προσωπικότητες, συγγραφείς, ηθοποιούς, ποιητές, τραγουδιστές, επιστήμονες κ.ά. - ανάμεσά τους: ο Μπόουι, ο Λένιν, η Νίνου, ο Αϊνστάιν, ο Μπέρνχαρντ, η Μονρόε, η Κοτοπούλη, ο Προυστ, ο Αττίλας, η Γουαινχάουζ, η Λαμπέτη, ο Βέγγος, ο Σαραμάγκου, ο Φρόιντ, ο Σιδηρόπουλος, ο Γουίλιαμς, η Γώγου, ο Πικάσο, ο Βάρναλης, ο Κομπέιν, η Βασιλειάδου, ο Χόκινγκ - τότε δύσκολα μπορείς να αντισταθείς... 

Η αγαπητή Σεμίνα ( αυτή είναι η προσφώνησή μου προς εκείνη, είτε προφορικά, είτε σε γραπτά μηνύματα), ένα πρόσωπο που θαυμάζω για την πορεία του στο χώρο της δημοσιογραφίας δημιούργησε ένα βιβλίο που θα ήθελα να δω σε ταινία. Ποια διάσημη ηθοποιός του Χόλλυγουντ θα επέλεγε για πρωταγωνίστρια και ποιος θα ήθελε να σκηνοθετήσει το έργο της; Με ποια σπουδαία πρόσωπα θα ήθελε να συγκατοικήσει; Ποιες αναμνήσεις θα έσβηνε από τη ζωή της; Ποια είναι η μόνη αλήθεια που μένει για εκείνη; Αυτά και πολλές ακόμα ενδιαφέρουσες σκέψεις της μοιράζεται μαζί μας στη συνέντευξη που ακολουθεί.

Σε ποια κατηγορία θα κατατάσσατε το μυθιστόρημα σας; Είναι επιστημονική φαντασία; Είναι φιλοσοφικό πόνημα για κάποιες αξίες της ζωής; Είναι εν μέρει αυτοβιογραφία;

Θα μπορούσαν να ισχύουν όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί, αλλά στο δικό μου μυαλό, από την αρχή του, ήταν μια ταινία. Πρώτα "έβλεπα" τις σκηνές και μετά τις έγραφα. Ο Άρης Δημοκίδης, πάντως,  έγραψε στην  LIFO, πως "είναι δύσκολο να ταξινομήσει κανείς, αυτό το  βιβλίο. Κι αυτή είναι η δύναμή του. Είναι ένα πρωτότυπο πρότζεκτ, που βιώνεται απολαυστικά, καθώς το διαβάζεις -παράδοξο και συναρπαστικό- το οποίο όμως, μένει και μαζί σου για καιρό μετά το τέλος του". 

Η Μαρίνα Τσικλητήρα στην  REAL News το χαρακτήρισε "σουρεαλιστικό σενάριο που θα μπορούσε να είναι ταινία. Ένα ευφυές παραμύθι για ενηλίκους, που μαρτυρά πολλή μελέτη" και ο Λάμπρος Σταυρόπουλος στο  ΒΗΜΑ , το είδε σαν "ένα παγκόσμιο φανταστικό ριάλιτι". 

Αν έπρεπε να ζήσετε την υπόλοιπη ζωή σας με μόνο τρεις από τους κατοίκους του κόκκινου ουρανοξύστη ποιους θα διαλέγατε;

Ασυζητητί τον Λένιν, τον Μπόουι και τον Αϊνστάιν. Κι αν μου επιτρέπετε να διευρύνω λίγο την παρέα, θα έβαζα μέσα και τον Βέγγο και τον Κομπέιν.

Θα θέλατε να ζείτε σ` αυτό το μέλλον που περιγράφει το βιβλίο σας ή προτιμάτε την εποχή μας;

Αφού ένα τέτοιο μέλλον, προϋποθέτει ότι είμαι ήδη νεκρή, εννοείται πως ναι, θα ήθελα με τρέλα!! Πού θα έβρισκα καλύτερη παρέα και τόσες δυνατότητες επιλογής συναισθημάτων κι εποχών; Πού αλλού θα μπορούσα να επανέλθω σε όσες στιγμές της ζωής μου θέλω, με όποιους αγαπώ και χρειάζομαι; Ναι, με χαρά θα "ζούσα" μετά θάνατο,  στον κόκκινο ουρανοξύστη!

Τι αποτέλεσε την βασική έμπνευση για το βιβλίο σας;

Απωθημένα χρόνων σε σχέση με αυτά τα πρόσωπα που θαύμασα, ζήλεψα, φοβήθηκα, ερωτεύτηκα και με συγκίνησαν βαθιά. Βιαζόμουν να βρεθώ μαζί τους και να τα βοηθήσω -έστω και μέσα από τη λογοτεχνία-  να κάνουν επανεκκινήσεις και ανακεφαλαιώσεις που δεν πρόλαβαν. Κι όλα αυτά, ονειρεύτηκα να συμβούν μπροστά μου. 

Νομίζετε θα ήταν καλό να μπορούμε να "σβήνουμε" όποιες αναμνήσεις θέλουμε κατ’επιλογή, όπως κάνουν στον μελλοντικό κόσμο του βιβλίου σας;

Νομίζω πως, εκτός όλων των άλλων, είμαστε και οι αναμνήσεις μας. Ωστόσο, όπως λέει κι ένας ..ένοικός μου, ο Μαρσέλ Προυστ,  "υπάρχουν  οφθαλμαπάτες στον χρόνο, όπως και στον χώρο", οπότε ας μην το διακινδυνεύσουμε..

Αν υπήρχε το Ρετιρέ της Λήθης, ποια θα ήταν η πρώτη επώδυνη ή τοξική ανάμνηση από την οποία θα θέλατε να εξαγνιστείτε;

Το να με σηκώνουν την ώρα των Μαθηματικών στον πίνακα. Ακόμη το βλέπω στον ύπνο μου. 

Το να ακούω τον γιατρό, να μου λέει ψυχρά στο τηλέφωνο, ότι η μαμά μου έχει το πολύ 6 μήνες ζωής. 

Τέλος κάποιες στιγμές της φοιτητικής μου ζωής στη Ρώμη και τη Σιένα, αδιανόητης φτώχειας και δυσκολιών. 

Όταν ο Bowie σας έπιασε από το χέρι και διακτινιστήκατε στην σκηνή, ερμήνευσε το τραγούδι όπου υπερισχύει η λέξη : «θάνατος». Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο;

Εκείνος το επέλεξε. Υποψιάστηκα ότι αυτό θα προτιμούσε στο συγκεκριμένο κεφάλαιο....Ίσως γιατί -ενδόμυχα πιστεύω πως κι αυτός θεωρεί ότι- το μόνο πράγμα που μας διδάσκει ο θάνατος είναι πως είναι επείγον να αγαπήσουμε.

«Τι σημασία έχει πόσες ερωτικές πανωλεθρίες υποστήκαμε ή προκαλέσαμε; Σημασία έχει το πώς αναδυθήκαμε από αυτές.»σας λέει η Ντήτριχ στην συζήτηση που κάνατε για τον Χέμινγουεϊ και τον έρωτα. Τι νόημα έχει να προκαλεί κάποιος επαναλαμβανόμενες πανωλεθρίες; Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού...

Στο έρωτα δεν χωράνε προγραμματισμοί, διδάγματα και προφυλάξεις.. Όταν συμβαίνουν πανωλεθρίες , μπερδεύονται θύτες και θύματα. Όλα είναι παράλογα στον έρωτα, κάνεις δεν μπορεί να ξέρει με σιγουριά πότε αυτό που κάνει είναι καλό ή κακό..

Ο έρωτας και η λογική μοιάζουν με τον ήλιο και το φεγγάρι. Όταν ανατέλλει το ένα, δύει το άλλο.Και δεν το λέω εγώ, το είπε  ο Κικέρων, περίπου  3000 χρόνια πριν.

«Δεν χορταστήκαμε, δεν βαρεθήκαμε, δεν απομυθοποιηθήκαμε. Γι αυτό καταφέραμε μέχρι τώρα να είμαστε μαζί» είναι η φράση - κλειδί της Μάρλεν για τον Έρνεστ. Πόσο εφικτό μπορεί να είναι κάτι τέτοιο, σε βάθος χρόνου, για ένα ζευγάρι ; 

Δύσκολο έως αδύνατο. Όταν όμως συμβαίνει, είναι μαγικό κι είναι ευλογημένοι όσοι το ζουν, γιατί πρέπει να δούλεψαν πολύ για να το καταφέρουν.  

Ο καλός άνθρωπος, ο αξέχαστος Θανάσης Βέγγος - η καλύτερη ίσως επιλογή για το κεφάλαιο με τη λέξη «καλοσύνη» - είχε πει: «λυπάμαι τους ανθρώπους που ενώ μπήκαν στην καρδιά μου, ξεφτιλίστηκαν στα μάτια μου.» Θα ήθελα να συνδέσετε αυτήν την φράση του με τις δικές σας εμπειρίες ζωής και να σχολιάσετε. 

Δραστηριοποιούμαι επαγγελματικά στους κατ` εξοχήν χώρους των απογοητεύσεων. Στη δημοσιογραφία και στο θέατρο. Οι άνθρωποι εκεί, παλεύουν για το εφήμερο και ο ανταγωνισμός είναι μέρος της καθημερινότητάς τους. Η αλήθεια είναι πως έζησα σωρεία απογοητεύσεων, αλλά μάλλον έφταιγα εγώ, αφού προωθούσα και εμπιστευόμουν κάποια λάθος πρόσωπα και μάλιστα κατ` εξακολούθηση. Οι πέντε  φίλοι  όμως, που μου έμειναν από τα χρόνια της τηλεόρασης, είναι διαμάντια, κυρία Διαμαντή μου. 

«Τα λάθη μου είναι η ζωή μου» έλεγε ο Σάμουελ Μπέκετ. Από κάθε λάθος μαθαίνουμε. Ωστόσο, υπάρχουν λάθη που ακόμα και αν διδαχτήκατε κάτι από αυτά, αν θα μπορούσατε θα τα διαγράφατε ;

Ναι, αν μπορούσα θα διέγραφα την παιδική ευπιστία μου. Πιστεύω ακόμη στους ανθρώπους και δεν διανοούμαι ότι μπορεί να χάνουν χρόνο και φαιά ουσία, για να πουν ψέματα ή να υποκριθούν έναν άλλο εαυτό. `Aσε που όποιος λέει πολλά ψέματα, πρέπει να έχει και πολύ καλή μνήμη .. Κουραστική διαδικασία η υποκρισία...

Κι έρχεται η στιγμή που η προδομένη Νίνου αποκαλεί τη Μονρόε «μαμά» και κουρνιάζει στην αγκαλιά της. Σαν παιδί που πάει στη μαμά του για να το παρηγορήσει. Πιστεύετε μπορεί να υπάρξει άλλη αγκαλιά- πέρα από τη μητρική- με τόσο ανιδιοτελή αγάπη ;

Απευθύνεστε σ`ένα μαμόθρεφτο, που αγάπησε πολύ τη μαμά του, εξαρτήθηκε απ` αυτήν, επηρεάστηκε σε όλα και μόνο εκείνη είχε στήριγμα μέχρι το 1990.. Για τόσο ανιδιοτελή αγάπη, μπορώ να βάλω το χέρι μου στη φωτιά, μόνο για ελάχιστους ανθρώπους και οι τρεις είναι η οικογένειά μου. 

Προδομένη η Μέριλυν... Ο Άρθουρ Μίλλερ έλεγε ότι "η προδοσία είναι η μόνη αλήθεια που μένει". Ποια είναι η πιο ισχυρή αλήθεια που έχετε συναντήσει μέχρι σήμερα; 

Ότι η προδοσία είναι η μόνη αλήθεια που μένει.

«Παντελώς ανέτοιμη για ευτυχία» λέει η ηρωίδα του βιβλίου σας. Εσείς έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν είστε άξια για τόση ευτυχία ; Πως θα μπορούσε άραγε να διαχειριστεί κάποιος την έλλειψη αυτοεκτίμησης και να δεχθεί ό,τι καλό έρχεται στη ζωή του;

Μα αυτό είναι που δεν κατάφερα ακόμη να μάθω. Προσπαθώ όμως..

 Η Μανιάνι έλεγε «μην ρετουσάρετε τις ρυτίδες μου! Έκανα τόσα χρόνια να τις αποκτήσω...» Συμφωνείτε μαζί της ή θεωρείτε πως  καλύτερα είναι  να βελτιώνουμε ό,τι χαλάει ο χρόνος ;

Οι πιο πολλοί άνθρωποι περνάμε κρίσεις ναρκισσισμού, με, συχνά , απρόβλεπτα  αποτελέσματα. Πολλοί  -ανάμεσά τους κι εγώ- διανύουμε περιόδους που επιθυμούμε να φαινόμαστε ομορφότεροι και νεότεροι. Όμως εδώ και κάποια χρόνια, κατέληξα πως αν η νεότητα δεν πηγάζει από μέσα σου, όσα και να κάνεις, όσο κι αν προσπαθείς να υποδυθείς κάποιον άλλον, τόσο τα χρόνια θα φαίνονται ακόμα πιο έντονα και θα μαρτυρούν το ποιος ακριβώς είσαι .. Άρα χαμένος κόπος η ...πλαστοπροσωπία. 

»Η ελευθερία προϋποθέτει ανάληψη ευθύνης και οι περισσότεροι άνθρωποι τρέμουν την ανάληψη ευθύνης.» λέει ο Φρόυντ στον διάλογό σας...Θα ήθελα να σχολιάσετε.

Οι ανεύθυνοι άνθρωποι με απωθούν. Δεν τους εμπιστεύομαι και τους φοβάμαι. 

Η λέξη αισιοδοξία ποια θέση έχει στη ζωή σας;

Γεννήθηκα για να αισιοδοξώ, παλεύοντας ταυτόχρονα. Ποτέ δεν μου προσφέρθηκε το παραμικρό απ` αυτά που κέρδισα. Με αίμα και ιδρώτα κατακτήθηκαν όλα. Αλλά και με ακλόνητη πίστη ότι τελικά θα κατακτηθούν. 

Η  Βιρτζίνια Γουλφ πίστευε ότι για να απολαύσουμε την ελευθερία μας πρέπει να ελέγχουμε τον εαυτό μας. Συμφωνείτε; Πόσο εύκολο είναι να έχουμε τον έλεγχο αναπάντεχων συναισθημάτων;

Δεν τον έλεγξε πάντως και πολύ τον εαυτό της η Γουλφ... Υπήρξε και άτακτη και απείθαρχη. 

«Μέσα από τις αδυναμίες σου θα έρθει η δύναμή σου» πίστευε ο Φρόιντ. Ποιο είναι το μεγαλύτερο ελάττωμά σας που  σας βοήθησε να αναδυθείτε;

Το πείσμα. 

«Δεν υπάρχει μεγαλείο εκεί που δεν υπάρχει απλότητα, καλοσύνη και αλήθεια.» έλεγε ο Τολστόι. Για εσάς δεν υπάρχει μεγαλείο εκεί που δεν υπάρχει τι;

Καλοσύνη! Θεωρώ την καλοσύνη σπουδαιότερη από τη σοφία. 

Ας φανταστούμε ότι το βιβλίο σας γίνεται  ταινία στο Χόλλυγουντ... Ποιος θα θέλατε να είναι ο σκηνοθέτης και ποια να ερμηνεύσει το ρόλο της κεντρικής ηρωίδας; 

Κεντρική ηρωίδα η Κέιτ Γουίνλετ .Σκηνοθέτης ο Λάνθιμος.

Η "νέα κανονικότητα" που ήρθε με όσα θέματα κοινωνικά, πολιτικά και προσωπικά δημιουργεί η συμβίωση μας, μάς στέρησε αρκετά τον προσωπικό χρόνο που είχαμε στην διάρκεια της καραντίνας. Ποιες από τις καινούργιες συνήθειες που δημιούργησε η καραντίνα θα θέλατε να διατηρήσετε;

Το τόσο πολύ διάβασμα, τις τόσες πολλές ταινίες, το τόσο πολύ περπάτημα. 

Πιστεύετε ότι θα καταφέρουμε να εντυπωσιάσουμε και στην οικονομική ανάταξη της χώρας όπως τα καταφέραμε και στο πρώτο κύμα της πανδημίας;

Όχι βέβαια. Δεν βλέπετε τι γίνεται γύρω μας; 

Διαμορφώνεται πλέον ένα εφιαλτικό νέο εργασιακό τοπίο, ακόμη πιο εχθρικό για τους εργαζόμενους. Τώρα μας προέκυψε και μια  παλιά κατεύθυνση της Ευρωπαικής Ενωσης , η γνωστή απαίτηση του ΣΕΒ και των εργοδοτών, η τηλεργασία.

Αναρωτηθήκατε μήπως, ποιος κερδίζει από αυτό; Από την επέκταση του εργάσιμου χρόνου, τους εργαζόμενους που είναι διαθέσιμοι 24 ώρες το 24ωρο, από την  απρόσκοπτη λειτουργία της παραγωγής και  τη μεγαλύτερη ευελιξία στα ωράρια; Από την εντατικοποίηση και κυρίως από την περισσότερη δουλειά με τον ίδιο μισθό; Νομίζω πως είναι φανερό, ποιος. Η μεγαλοεργοδοσία. 

Αν σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά τα μέτρα, αυτό συμβαίνει γιατί είναι αντίστοιχα μ’ αυτά των μνημονίων, που εναλλάξ και όλοι μαζί ψήφισαν η ΝΔ, το ΚΙΝΑΛ, ο ΣΥΡΙΖΑ. Πολύς κόσμος θα παραμείνει άνεργος και απροστάτευτος, όπως ακριβώς συνέβη και  μέσα στην πανδημία. 

Την περίοδο της καραντίνας, με ποιο πρόσωπο από τους απείθαρχους «βρεθήκατε» πιο κοντά και γιατί ;

Με τον Μπέρνχαρντ, στον οποίο και έκανα τις πιο μύχιες εξομολογήσεις μου. Με τον Χόκινγκ, γιατί μόνο αυτός μπορούσε να λύσει τις απορίες μου και με τον Ρόμπιν Γουίλλιαμς γιατί ανταλλάξαμε μελαγχολίες, φάρσες και αδιέξοδα.

Χωρίς να είστε μάγος, κάντε μια πρόβλεψη για το μέλλον. Που νομίζετε θα είσαστε στις 15 Αυγούστου ;

Θα ελπίζω πάντα, να μπω σε μια "Μηχανή του χρόνου". Μακάρι να συνέβαινε αυτόν τον Άύγουστο. 

--