Τα κείμενα, οι ταινίες και τα βιβλία της με γοητεύουν εδώ και χρόνια. Αρκετά από αυτά, ακολουθούν διάφορες φάσεις της ζωής μου, με αναζητήσεις, χαρές και όνειρα, δυσκολίες, αλλά και απογοητεύσεις. Κι αυτό γιατί η κα Κατερίνα Μπέη κρατά στα χέρια της το κλειδί που οδηγεί στον παλμό της κάθε εποχής. Σενάρια βγαλμένα από τις ζωές μας, χαρακτήρες τόσο οικείοι στην ιδιοσυγκρασία μας, διάλογοι που μας θυμίζουν προσωπικές στιγμές που χαράχτηκαν στη μνήμη μας, σκέψεις που δεν τολμήσαμε να ξεστομίσουμε  και όμως η συγγραφέας - σεναριογράφος τους δίνει φωνή και τις εκφράζει. 

Το νέο της βιβλίο, η "Καλλονή" από τις εκδόσεις Key Books, το διάβασα σε μία νύχτα. 

Από τις πρώτες κιόλας σελίδες του ένιωθα ότι παρακολουθούσα μια καλά σκηνοθετημένη ταινία... Η Κατερίνα Μπέη κατάφερε μια ιστορία γεμάτη δυστυχία και πόνο να τη διηγηθεί έτσι ώστε να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Θίγει σημαντικά θέματα όπως το γονεικό πρότυπο που καθορίζει τις αποφάσεις και τις ζωές μας, την εξωτερική ομορφιά που ναι μεν ανοίγει πόρτες αλλά συχνά δεν αφήνει τους άλλους να δουν το χαρακτήρα και την ψυχή... Αλλά και ότι ακόμα και να έχουμε χάσει την πίστη και την εμπιστοσύνη μας στους ανθρώπους, πάντα κάποιος υπάρχει εκεί έξω που θα μας διαψεύσει και τελικά θα μας προσφέρει δίχως να περιμένει αντάλλαγμα... Κι εκεί συνειδητοποιείς ότι δεν είναι όλα τόσο σκοτεινά και κάπου υπάρχει ελπίδα...

Ας δούμε τη συνέντευξη που ακολουθεί...

Η ηρωίδα του νέου σου βιβλίου, η Ντάσα είναι μια κοπέλα αντικειμενικά πολύ όμορφη η οποία εκτός από τις τρομερά δύσκολες συνθήκες που συνάντησε στη ζωή της από τη μέρα που ήρθε στον κόσμο - φτώχεια, παρακμή, εκμετάλλευση, ρατσισμό- αντιμετώπισε κι ένα θέμα που αντιμετωπίζουν πολλές όμορφες γυναίκες. Να υποσκελίζονται όλα τα άλλα χαρακτηριστικά του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς της εξαιτίας της ομορφιάς της. Γιατί πιστεύεις συμβαίνει αυτό και πώς αντιμετωπίζεται ;

Γιατί λειτουργούμε με στερεότυπα. Έχουμε ανάγκη, όπως φαίνεται,  να επικοινωνούμε με κοινώς αποδεκτές πεποιθήσεις και αυτοματισμούς. Λίγο ή πολύ όλοι το κάνουμε, ακόμα και εντελώς ασυναίσθητα. Ακόμη κι οι παροιμίες, τι άλλο είναι εκτός από στερεοτυπικά συμπεράσματα; Και βέβαια όσο πιο γενικευμένα είναι τα συμπεράσματα τόσο πιο ρατσιστικά είναι.

«...Γιατί τώρα ήξερα πως στον κόσμο υπήρχαν και Βασίληδες πρόθυμοι να σου δώσουν το χέρι και να σου χαρίσουν θρόνους χωρίς αντάλλαγμα. Και το τελευταίο δεν το ξέχασα ποτέ στη ζωή  μου.» Πόσο εύκολα πιστεύεις μπορούμε να συναντήσουμε τέτοιους ανθρώπους που δείχνουν  ανιδιοτελώς την αγάπη τους ; Σου έχει συμβεί;

Πολύ εύκολα. Αρκεί να είμαστε αντίστοιχα ανοιχτοί και καλοπροαίρετοι. Δεν αρκεί να υπάρχει το «καλό», αλλά πρέπει να μπορείς, να το δεις και να αφεθείς.

Φυσικά και μου έχει συμβεί. Σε όλους νομίζω.

Όταν κάτι χαλούσε τη διάθεση της μητέρας της ηρωίδας, εκείνη απλά έφευγε δίχως να προσπαθήσει να αλλάξει τις συνθήκες, να παλέψει για κάτι ή την επιλογή της. Σε αντίθεση με την Ντάσα που προτιμούσε να προσαρμόζεται και όχι να φεύγει. Ο Δαρβίνος έλεγε ότι έξυπνα είδη είναι αυτά που προσαρμόζονται γρήγορα στις όποιες αλλαγές. Σε ποιες περιπτώσεις θεωρείς ότι είναι ευφυές να προσπαθούμε και να εμμένουμε σε καταστάσεις από το να φεύγουμε και να προχωράμε ;

Όταν κάτι μας ενδιαφέρει και το θέλουμε οπωσδήποτε πρέπει να κάνουμε κάτι γι`αυτό. Εύκολο είναι να ζητάμε και να απαιτούμε σαν να μας χρωστάει η ζωή, ή να παριστάνουμε ότι κάτι δεν μας αφορά, προκειμένου να μην αντιμετωπίσουμε την αποτυχία, όμως η αλήθεια είναι, πως τίποτε δεν συμβαίνει από μόνο του. 

«Είσαι μια πριγκίπισσα. Ποτέ μην το ξεχάσεις αυτό» είναι τα λόγια που η ηρωίδα είχε πάντα στο μυαλό της και την στήριζαν σε δύσκολες καταστάσεις της ζωής της. Λόγια απλά και παιδικά, ωστόσο την καθόρισαν με θετικό τρόπο. Τι είναι εκείνα που τελικά μας μένουν από την παιδική μας ηλικία και καθορίζουν την πορεία μας ;

Όπως λένε οι ειδικοί, οι πεποιθήσεις που μας δημιουργούνται στην παιδική ηλικία, μας ακολουθούν και μετά. 

Στα έξι της χρόνια η Ντάσα είχε αυτονόητη την έννοια της αγάπης: «μ’αγαπάνε τα σκυλιά γιατί κι εγώ τ’αγαπούσα». Πόσο τραυματικό είναι για ένα παιδί με αυτήν την ψυχολογία να βιώνει από τότε κι έπειτα απορρίψεις, κακομεταχείριση , ρατσισμό, περιφρόνηση και ανάμεσα σε όλα μια μάνα ανέτοιμη να αναλάβει το ρόλο της μάνας και κακό πρότυπο ; Μπορεί να ανθίσει  μέσα  της κήπος ή όλα έχουν ποδοπατηθεί ;

Η ιστορία δείχνει πως ούτε οι δύσκολες ούτε οι εύκολες συνθήκες εγγυώνται το αποτέλεσμα. Μπορεί παιδιά να μεγαλώνουν σε προνομιακό περιβάλλον και να έχουν ελλείματα και άλλα που είναι μέσα στη μαυρίλα να βγαίνουν άτρωτα και στιβαρά. Το σημαντικό νομίζω είναι, που κάνει φόκους ο καθένας. Και στο πιο ειδυλλιακό σενάριο θα υπάρχει κάποιο αγκάθι και στην πιο μαύρη κόλαση, υπάρχει μια ακτίδα.

«Πρέπει να βρούμε έναν καλό άντρα να μας λύσει όλα τα προβλήματα» δασκαλεύει η μάνα την κόρη κι αναρωτιέμαι αν αυτή η πέρα για πέρα λανθασμένη άποψη και στάση ζωής, μπορεί να αφήσει περιθώριο σε μια κοπέλα που προωθείται στην ανάδειξη της εξωτερικής της ομορφιάς, να εξελίξει το μυαλό και την ψυχή της... Τι πιστεύεις ;

Πιστεύω αυτό που περιγράφω και στην «Καλλονή». Πως πάντα ο άνθρωπος μπορεί να ξεπεράσει τις συνθήκες και να υπερβεί τις περιστάσεις. Πολύ συχνά βλέπουμε ανώριμους γονείς να κρύβονται πίσω από πολύ συγκροτημένα παιδιά και το αντίθετο βέβαια. Οι δυσκολίες δίνουν μαθήματα. Μπορεί να σε τσακίσουν αλλά μπορεί και να σε ατσαλώσουν. Τα μεγαλύτερα success stories γράφτηκαν από αυτοδημιούργητους ανθρώπους.

Περιγράφεις την μικρή Ντάσα να βιώνει φρικτές εμπειρίες και να αναζητεί αγάπη στην «άδολη αγκαλιά» του σκύλου της. Τι πιστεύεις ότι βοήθησε την κοπέλα να προχωρήσει στη ζωή της ;

Η λαχτάρα της για ζωή, η ανάγκη της να βλέπει το καλό, η αγνή της πρόθεση, το χιούμορ της, η ολιγάρκειά της και το ένστικτό της.

Μέσα από διάφορες περιγραφές σου αντιλαμβάνομαι ότι εκτός από τα τόσα δεινά, η Ντάσα είχε να αντιμετωπίσει και τις κρίσεις που περνούν κάποιες σχέσεις ανάμεσα σε μάνα-κόρη, όπως η ζήλεια για την ομορφιά της δεύτερης. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις ώστε να εξομαλυνθεί μια τέτοια σχέση και να έρθει συγχώρεση για τα λάθη της μάνας ; 

Για να εξομαλυνθεί μια σχέση νομίζω χρειάζεται κοινή πρόθεση. Αν ένας από τους δύο δεν έχει την ίδια ανάγκη ή τη δύναμη, τότε είναι μάταιη κάθε προσπάθεια. Η συγχώρεση είναι πιο πολύ διαδικασία αυτού που συγχωρεί: μια πρόκληση με τον εαυτό του, με το παραμέρισμα του εγωισμού και του τραύματος και στόχο την ισορροπία.

«Η συνήθεια είναι παραμορφωτικός καθρέφτης. Η διαρκής επανάληψη σε κάνει να ηρεμείς μέσα στη ρουτίνα και να την αποζητάς για να νιώσεις ασφάλεια» λέει η ηρωίδα. Πόσο παγιδεύει τελικά η συνήθεια, διαστρεβλώνει την αλήθεια και πώς μπορεί κάνεις να απεγκλωβιστεί από αυτήν ;

Πάρα πολύ. Νομίζω πως η συνήθεια ευθύνεται για όλα όσα έχουμε ή δεν έχουμε καταφέρει στη ζωή μας. Η συνήθεια είναι ο χαρακτήρας μας και η ποιότητα ζωής μας.

«Είναι περίεργο τι ελευθερία και παντοδυναμία μπορεί να σού δίνει η απόφαση να παραδώσεις όλη την αφοσίωση και τη δύναμή σου σε ένα μόνο πλάσμα»λέει η Ντάσα για το σκύλο της. Αυτό μπορεί να  ισχύσει σε ποιες άλλες περιπτώσεις ;

Ισχύει νομίζω στις περιπτώσεις ανιδιοτελούς αγάπης. Αφήνεσαι εκούσια και παραδίδεσαι, αμαχητί. Και δε σε νοιάζει κιόλας. Αυτό είναι το μεγαλείο της αγάπης. 

«Είχα αποκτήσει ανοσία στη δυστυχία» λέει η ηρωίδα σου κάτι που δείχνει βεβαιότητα  πως τίποτα καλό δεν πρόκειται να επακολουθήσει. Μπορεί ένας άνθρωπος να ζει χωρίς ελπίδα ;

Δεν ξέρω. Φαντάζομαι πως όχι για πάντα. Οι αυτόχειρες νομίζω, αυτό παθαίνουν: χάνουν κάθε ελπίδα.

«Ο φόβος να μη μείνω μόνη μου με έκανε να επισπεύδω τη μοναξιά μου» γράφει η Ντάσα. Γιατί θεωρείς ότι λειτουργούσε έτσι η ηρωίδα σου; Από άμυνα, ανασφάλεια ; 

Από όλα μαζί. Από αυτοματισμό, από φόβο, από ανασφάλεια κι από ανάγκη να επιβεβαιώσει το μοτίβο, που την διαμόρφωσε.

Τριάντα βήματα στην πασαρέλα ήταν αρκετά για να βρει η Ντάσα θαλπωρή μέσα από τα χειροκροτήματα αγνώστων που την επευφημούσαν. Κι όταν τα φώτα κλείσουν κι έρθει η ημερομηνία λήξεως για το επάγγελμα του μοντέλου, τι γίνεται ;

Ότι γίνεται κάθε φορά που πιστεύουμε ότι κάτι θα κρατήσει για πάντα. Πάλι υποκειμενικό είναι το θέμα. Ο καθένας το αντιμετωπίζει ανάλογα με την συγκρότηση και το έρμα του.

Η ηρωίδα σου ήταν εκπαιδευμένη να περιμένει την «παγίδα» ώστε να μην πέφτει από τα σύννεφα. Αυτό από τη μια είναι θετικό γιατί δεν πληγώνεται, από την άλλη κόβει τον αυθορμητισμό και την ελπίδα για κάτι καλό. Τι είναι προτιμότερο ;

Προτιμότερο είναι το αποτελεσματικότερο. Δεν είναι όλες οι φάσεις της ζωής ίδιες, ούτε μπορούμε να βγάλουμε πόρισμα που να ισχύει για όλες τις περιπτώσεις. Προσωπικά προτιμώ τους ανθρώπους που δε λειτουργούν με «πισινές» και καχυποψίες. Προτιμώ τους λίγο αφελείς και ενθουσιώδεις και ας παραπονιούνται μετά, ότι την πάτησαν. Ζουν σίγουρα πιο έντονα και πιο αληθινά.

Ανοίγει πόρτες τελικά η εξωτερική ομορφιά ή αποτελεί τροχοπέδη για κάτι βαθύ και ουσιαστικό ;

Όπως περιγράφω και στο βιβλίο, συμβαίνουν και τα δύο.  Όλα τα προτερήματα μπορούν να γίνουν και ελαττώματα. Η ομορφιά σίγουρα ανοίγει πόρτες, αλλά κατηγοριοποιεί κιόλας.

Μια ατζέντισσα βάζει όρια για πρώτη φορά σε ένα νεαρό κορίτσι - για τα κιλά, τις διατροφικές της συνήθειες, τις επιλογές της- κι αυτό της δημιουργεί ασφάλεια και τη γεμίζει γαλήνη. Ποια είναι για εσένα τα βασικά στοιχεία που χρειάζεται ένα παιδί για να μεγαλώσει με ασφάλεια και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση ; 

Η αγάπη κι η αποδοχή καταρχήν. Μετά, τα όρια και κάποια πειθαρχία.

Το γονεικό πρότυπο στοίχειωνε την ηρωίδα σου και ήθελε να απαλλαγεί από αυτό και να μην κάνει τα ίδια λάθη με τη μητέρα της. Ποιες οι προϋποθέσεις για να το καταφέρει ;

Νομίζω η ηρωίδα είναι σε πολύ καλό δρόμο για να τα καταφέρει, αν δεν τα έχει καταφέρει ήδη. Η ανωριμότητα της μάνας της, έκανε εκείνη ώριμη, η επιπολαιότητά της, την έκανε καχύποπτη κι η ελαφρότητά της, την έκανε σοβαρή και προγραμματισμένη.

«Έφταιγαν αυτοί που με τσουβάλιαζαν ή εγώ που τους το επέτρεπα επειδή δεν έβαζα όρια»αναρωτιέται. Ποια η γνώμη σου- όχι μόνο για την δική της περίπτωση αλλά και γενικώς;

Σε γενικές γραμμές ο καθένας μας βάζει τα όριά του, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο. Υπάρχουν και άνθρωποι που είναι καταχρηστικοί και δεν καταλαβαίνουν από όρια και από «όχι».

«Όσο πιο πολλά χάνεις, τόσο πιο πολλά κερδίζεις» motto της Ντάσα και τελευταία φράση του βιβλίου σου. Θα ήθελα να αναλύσεις τη διαπίστωση αυτή.

Αν δεν ρισκάρεις δεν μπορείς να περιμένεις και πολλά. «Ο χαμένος τα παίρνει όλα» το είπε καλύτερα ο Αγγελάκας.

Διαβάζοντας την Καλλονή, από τις πρώτες κιόλας σελίδες, είχα την εντύπωση ότι έβλεπα μια καλά σκηνοθετημένη ταινία παρά ότι διάβαζα ένα βιβλίο... Κι αυτό αποδεικνύει ότι η περιγραφές γίνονται με επιτυχημένο τρόπο... Αν έπρεπε να επιλέξεις μια ηθοποιό να ενσαρκώσει την Ντάσα, ποια θα ήταν αυτή; (Μια Ελληνίδα και μια ξένη)

Για ξένες θα μπορούσαν να είναι η Τζέσικα Τζάστειν ή η Μαργκότ Ρόμπι και πολλές άλλες βέβαια. Για Ελληνίδα σαν εμφάνιση και μόνο, θα μπορούσα να πω την Τζούλια Αλεξανδράτου, όταν είχε πρωτοεμφανιστεί.