Πίνακας εξωφύλλου : Δρόμος, Δρέσδη, 1907

 

Ο Ernst Ludwig Kirchner ήταν η κινητήρια δύναμη της ομάδας Die Brucke που άκμασε στη Δρέσδη και το Βερολίνο πριν από τον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο. Θεωρείται ένας από τους πιο ταλαντούχους και ισχυρότερους Γερμανούς Εξπρεσιονιστές. Υποκινούμενος από τις ίδιες ανησυχίες, τα χαμένα συναισθήματα πνευματικότητας και αυθεντικότητας, ο Kirchner είχε αντικρουόμενες στάσεις για το παρελθόν και το παρόν. Θαυμαστής του Albrecht Durer, αναβίωσε την παλιά τέχνη της ξυλοτυπίας, απορρίπτοντας τα ακαδημαϊκά στυλ και παίρνοντας έμπνευση από τη σύγχρονη πόλη. Μετά τον πόλεμο, η αρρώστια τον οδήγησε να εγκατασταθεί στο Νταβός της Ελβετίας, όπου ζωγράφισε πολλά τοπία. Τελικά βρέθηκε εξοστρακισμένος από την κυρίαρχη γερμανική τέχνη. Όταν οι Ναζί ανήλθαν στην εξουσία στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ήταν επίσης θύμα της εκστρατείας τους ενάντια στην «Εκφυλισμένη Τέχνη». Καταθλιπτικός και άρρωστος, έδωσε τέλος στη ζωή του.

 

171.3K

Άγνωστο - Purana

Η αρχή του γερμανικού εξπρεσιονισμού

 

Street, Dresden by Ernst Ludwig Kirchner 1908/1919

 

Το 1905, τέσσερις Γερμανοί καλλιτέχνες, οι Erich  Ludwig Kirchner,  Erich Heckel, Fritz Bleyl και ο Karl Schmidt-Rottluf, ίδρυσαν την Die Brucke   («Η Γέφυρα»). Mια ομάδα της οποίας το έργο θα καθόριζε τον γερμανικό εξπρεσιονισμό στις αρχές του 20ου αιώνα και θα επηρέαζε την τροχιά της μοντερνιστικής τέχνης. Τα τέσσερα μέλη, που είχαν συναντηθεί ως φοιτητές αρχιτεκτονικής στη Δρέσδη, προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια “γέφυρα” προς το πολιτιστικό μέλλον μέσω της τέχνης τους που ωθεί τα όρια. Ο Ernst Ludwig Kirchner και οι άλλοι Γερμανοί καλλιτέχνες του Die Brücke γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1880 και μεγάλωσαν σε μια χώρα που εκβιομηχανιζόταν ταχύτατα. Η επιλογή να ακολουθήσει κανείς τα προβιομηχανικά μέσα της ζωγραφικής και της χαρακτικής έδειχνε μια πράξη περιφρόνησης ενάντια στην αναπτυσσόμενη καπιταλιστική κοινωνική τάξη.

 

 

Resting Nude του Ernst Ludwig Kirchner, 1905, μέσω του Sotheby`s

 

Ο γερμανικός εξπρεσιονισμός επηρεάστηκε από τις παραδόσεις της λαϊκής τέχνης. Οι εξπρεσιονιστές θεώρησαν ότι τέτοια έργα τέχνης αποτελούσαν παράδειγμα ενός δυναμικού πνεύματος που αρμόζει στη στιγμή. Ο Ernst Ludwig Kirchner και οι σύγχρονοί του ήταν μερικοί από τους πρώτους καλλιτέχνες που είχαν σημαντική πρόσβαση στην τέχνη από γεωγραφικά μακρινά μέρη. Εκτός από τα έργα Ευρωπαίων καλλιτεχνών, ο Kirchner μπόρεσε να δει τέχνη, που εκτείνεται από το παρόν έως το αρχαίο παρελθόν, από κάθε άλλη ήπειρο.

 

Τα μέλη του Die Brücke μελέτησαν τις καλλιτεχνικές παραδόσεις διαφόρων ασιατικών, αφρικανικών και ωκεανικών πολιτισμών προκειμένου να αναπτύξουν ένα κατάλληλο κοσμοπολίτικο στυλ για τον σύγχρονο κόσμο. Από τον νέο πλούτο καλλιτεχνικών πόρων, ο Kirchner και άλλοι Γερμανοί καλλιτέχνες στις αρχές του αιώνα έφτασαν στο στυλ του εξπρεσιονισμού.

 

 

Fränzi μπροστά από τη σκαλιστή καρέκλα του Ernst Ludwig Kirchner, 1910 

Η εμφάνιση του εξπρεσιονισμού στη Γερμανία στις αρχές του 20ου αιώνα δεν είναι τυχαία. Οι νέες τεχνολογίες φάνηκαν να κυριαρχούν στη φύση, υποτάσσοντάς την στην ανθρώπινη βούληση για πρώτη φορά στην ιστορία. Από αυτή την αίσθηση ανισορροπίας, ο Εξπρεσιονισμός προσπάθησε να τονίσει τη συναισθηματική εμπειρία και τις ζωώδεις πτυχές της ανθρωπότητας πάνω από την ψυχρή, μηχανική λογική του σύγχρονου κόσμου.

 Ο εξπρεσιονιστικός χειρισμός της μπογιάς του Kirchner αντιπροσώπευε μια ισχυρή αντίδραση ενάντια στον ιμπρεσιονισμό που κυριαρχούσε στη γερμανική ζωγραφική όταν πρωτοεμφανίστηκε. Σηματοδότησε μια αντίδραση ενάντια στη σιωπηλή ευγένεια της αστικής ζωής. Μπορεί να μην δεχόταν ότι επηρεάστηκε από άλλους καλλιτέχνες, ωστόσο ο Henri Matisse και ο Edvard Munch ήταν σαφώς σημαντικοί στη διαμόρφωση του στυλ του.

 

Ζώντας στη Δρέσδη, ο Ernst Ludwig Kirchner και τα άλλα μέλη των Die Brücke ένιωσαν το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ τους και εκείνων που ζούσαν σε προκαπιταλιστικές συνθήκες.  

Αν και το Die Brücke διαλύθηκε το 1913, λίγο πριν την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, τα μεμονωμένα μέλη συνέχισαν να επιδιώκουν και να αναπτύσσουν το στυλ του εξπρεσιονισμού. Ο Ernst Ludwig Kirchner τελικά αναδύθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της σύγχρονης εποχής.

 

Οι αγωνίες της ζωής μέσα από τα έργα τέχνης

 

Street, Berlin by Ernst Ludwig Kirchner, 1913, via Museom of Modern Art, Νέα Υόρκη

 

Στο έργο του Ernst Ludwig Kirchner, το θέμα που κυριαρχούσε ήταν οι αγωνίες της ζωής ως υποκείμενο του βιομηχανικού καπιταλισμού. Η “Οδός, Βερολίνο” του Ernst Ludwig Kirchner εξερευνά τη φιγούρα της πόλης: κομψοί περιπατητές του δρόμου που έχουν γωνιακά πρόσωπα που μοιάζουν με μάσκα. Οι δύο γυναίκες περνούν περήφανα στον πολυσύχναστο δρόμο των ντυμένων ανδρών με πιο σκυθρωπές εκφράσεις. Ο δρόμος του Βερολίνου τονίζει τον κρυμμένο αισθησιασμό κάτω από την αγέρωχη μόδα των ιερόδουλων. Η πολυτέλεια και η αγχώδης ενέργεια στη ζωγραφική χρησιμεύουν επίσης ως σχολιασμός μιας γερμανικής κουλτούρας πριν από τον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς ο Kirchner πίστευε ότι οι αυξανόμενες πολιτικές εντάσεις απομάκρυναν περαιτέρω τα άτομα της πόλης από την κοινωνία. O πίνακας αντιπροσωπεύει τον αγώνα για την επίτευξη ή διατήρηση της ανθρώπινης αναγνώρισης στο πλαίσιο του σύγχρονου κόσμου.

 

Two Girls by Ernst Ludwig Kirchner, 1909/1920 

Μια ατμοσφαιρική αίσθηση αποξένωσης διαπερνά ακόμη και τις πιο οικεία σκηνές του Ernst Ludwig Kirchner. Συχνά, αυτό υπογραμμίζεται από την παλέτα του, γεμάτη από χρώματα που βασίζονται σε σκούρες μαύρες γραμμές και υψηλή αντίθεση. Τα αφύσικα φωτεινά χρώματα των “Δύο κοριτσιών” δίνουν μια ανησυχία στην εικόνα. Μια κατά τα άλλα τρυφερή σκηνή γίνεται τελικά προβληματική καθώς δεν υπάρχει γνήσια ζεστασιά.

 

 

Marzella του Ernst Ludwig Kirchner, 1909-1910

 

 

 Την εποχή που ζωγραφίστηκε αυτή η εικόνα, ο Kirchner περνούσε χρόνο γύρω από τις λίμνες Moritzberg και το κορίτσι που απεικονίζεται είναι η κόρη της χήρας ενός καλλιτέχνη του τσίρκου που γνώρισε εκεί. Η Marzella είναι μια προκλητική απεικόνιση ενός νεαρού κοριτσιού στην προεφηβεία. Το νεαρό της ηλικίας της σε συνδυασμό με το έντονο βλέμμα και το βαριά μακιγιαρισμένο πρόσωπο είναι αντιφατικά. Ο πίνακας είναι ένα παράδειγμα μιας τεχνικής ταχείας σχεδίασης που χρησιμοποιούσαν τα μέλη του Die Brucke, τα οποία πίστευαν ότι αυτή η διαδικασία τους επέτρεπε να αιχμαλωτίσουν την «ψυχή» του θέματος. Η εικόνα είναι επίσης ενδεικτική της επιρροής του Edvard Munch στο έργο του Kirchner, αφού η σύνθεση φαίνεται να βασίζεται στην “Εφηβεία”(1892).

 

Η χαρακτική

 

Modern Bohemia του Ernst Ludwig Kirchner, 1924 

Η χαρακτική ήταν ένα σημαντικό μέρος της πρακτικής των Γερμανών Εξπρεσιονιστών. Ήταν κατάλληλη για τις ανάγκες του εξπρεσιονισμού, επειδή η μέθοδος δημιουργίας εικόνων μπορεί να είναι πολύ πιο άμεση και αυθόρμητη από ό,τι στη χαρακτική ή τη λιθογραφία.

Η αμεσότητα της διαδικασίας ήταν ελκυστική για όσους προσπαθούσαν να αντανακλούν το σπλαχνικό και αρχέγονο συναίσθημα στη δουλειά τους. Επιπλέον, αυτή η μέθοδος εκτύπωσης συνέδεσε τους σύγχρονους Γερμανούς καλλιτέχνες με μια προβιομηχανική παράδοση της ευρωπαϊκής τέχνης.  

Οι εκτυπώσεις έχουν υψηλή αντίθεση: μονόχρωμες ασπρόμαυρες, χωρίς ημίτονους. Αυτό κάνει την εικόνα εξαιρετικά ευκρινή και ευανάγνωστη. Αντιπροσωπευτικό είναι το έργο Modern Bohemia του Kirchner που εξακολουθεί να εμφανίζεται δυναμική και αυθόρμητη με τόσο έντονο στυλ.

 

Μετά τον Πόλεμο

Ο Kirchner κατατάχθηκε οικειοθελώς στον στρατό το 1915, αν και αφέθηκε ελεύθερος λίγο αργότερα λόγω νευρικού κλονισμού. Ανάρρωσε σε πολλά ελβετικά νοσοκομεία μεταξύ 1916 και 1917. Πληγωμένος από τη στρατιωτική του εμπειρία, το 1918 μετακόμισε σε μια αγροικία στις Άλπεις, κοντά στο Νταβός, όπου η νέα του κατοικία ενέπνευσε μια σειρά από ορεινά τοπία.

 

“Αυτοπροσωπογραφία ως στρατιώτης” του Ernst Ludwig Kirchner, 1915 

Η ζωή και η τέχνη του Ernst Ludwig Kirchner επηρεάστηκαν βαθιά από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τη διάλυση του “The Bridge”, ο Γερμανός καλλιτέχνης προσφέρθηκε εθελοντικά για στρατιωτική θητεία το 1914 στην αρχή του πολέμου. Απολύθηκε ένα χρόνο αργότερα μετά από ψυχική κατάρρευση. Το υπόλοιπο της ζωής του, και κατ` επέκταση η καλλιτεχνική του παραγωγή, επηρεάστηκε από τον αγώνα του με την ψυχική υγεία. Οι τραυματικές εμπειρίες του Kirchner αντικατοπτρίζονται στο θέμα της ζωγραφικής του μετά το 1915.

 

Αυτό είναι ξεκάθαρο στην “Αυτοπροσωπογραφία ως Στρατιώτης”, όπου ο  Ernst Ludwig Kirchner, ζωγραφίζει τον εαυτό του με στρατιωτική στολή, χωρίς το δεξί του χέρι. Ο καλλιτέχνης δεν υπέστη τέτοιο τεμαχισμό κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του. Έτσι, αυτή η απεικόνιση μπορεί να υποδηλώνει ότι οι ψυχικές συνέπειες του πολέμου έχουν επηρεάσει την ικανότητά του να κάνει τέχνη ή με άλλον τρόπο να λειτουργεί, όπως ακριβώς θα μπορούσε μια σωματική αναπηρία. Αν και το στυλ του παρέμεινε σε γενικές γραμμές το ίδιο και δεν θα ξεφεύγει ποτέ από τον εξπρεσιονισμό, η καλλιτεχνική παραγωγή του Kirchner άλλαξε πολύ από τις εμπειρίες του στο στρατό. Ξαναδούλεψε μια σειρά από κομμάτια μετά την επιστροφή του από τη στρατιωτική αποστολή, συμπεριλαμβανομένης της οδού Δρέσδης, που θα γινόταν ένας από τους πιο σεβαστούς πίνακές του.

 

 

Τοπίο στο Taunus του Ernst Ludwig Kirchner, 1916 

Το τοπίο στο Taunus απεικονίζει τη σύγκρουση μεταξύ του φυσικού και του βιομηχανικού κόσμου. Ένα τρένο τρέχει με μεγάλη ταχύτητα στην ύπαιθρο, κοντά σε ένα στόλο πλοίων. Αυτή η εικόνα δημοσιεύτηκε στο αντιπολεμικό περιοδικό Der Bildermann το 1916, στην κορύφωση του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μαζί με έργα πολλών άλλων Γερμανών καλλιτεχνών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το καταστροφικό δυναμικό του σύγχρονου κόσμου ήταν δυστυχώς εμφανές.

 

 

“Κοιλάδα Sertig το φθινόπωρο” του Ernst Ludwig Kirchner, 1925

 

Πολλά από τα τοπία που έκανε ο Ernst Ludwig Kirchner στο δεύτερο μισό της ζωής του απεικονίζουν το Νταβός της Ελβετίας, όπου πέρασε πολύ χρόνο λαμβάνοντας ιατρική φροντίδα. Έργα όπως η “Κοιλάδα Sertig το φθινόπωρο” απεικονίζουν το ειδυλλιακό τοπίο του Νταβός, παρέχοντας μια αντίστιξη στις ανησυχητικές απεικονίσεις της Δρέσδης και του Βερολίνου από τον Kirchner. Η ένταση του κόσμου που μεταμορφώνεται από τον βιομηχανικό καπιταλισμό είναι αισθητή σε όλο το έργο του Kircher. 

To τέλος του Kirchner

Η φήμη του ως κορυφαίου Γερμανού Εξπρεσιονιστή συνέχισε να αυξάνεται με εκθέσεις στην Ελβετία και τη Γερμανία τη δεκαετία του 1920. Η πρώτη του μονογραφία και κατάλογος γραφικών έργων δημοσιεύτηκε το 1926. Του ανατέθηκε η δημιουργία πολλών τοιχογραφιών στο Μουσείο Φολκβάνγκ το 1927 και το 1928 προσκλήθηκε να λάβει μέρος στη Μπιενάλε της Βενετίας. Το 1931, καθώς η επιτυχία του συνεχίστηκε, ο Kirchner έγινε μέλος της Πρωσικής Ακαδημίας Τεχνών.

Το 1933, ωστόσο, οι Γερμανοί Ναζί χαρακτήρισαν τον Kirchner ως «εκφυλισμένο καλλιτέχνη», αναγκάζοντάς τον να παραιτηθεί από την Ακαδημία Τεχνών του Βερολίνου. Πάνω από 600 έργα του κρατήθηκαν ή καταστράφηκαν από το ναζιστικό καθεστώς. Ο τραυματικός αντίκτυπος αυτών των γεγονότων οδήγησε στην αυτοκτονία του στις 15 Ιουλίου 1938.