The Approach - Karin Hanssen

Karin Hanssen, The Approach (Donald Duck), 2007-2008, SMAK, Γάνδη, Βέλγιο.

H Karin Hanssen τοποθετεί τους ρεαλιστικά ζωγραφισμένους χαρακτήρες της σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Μοιάζουν σχεδόν με στιγμιότυπα ταινιών. Επικεντρώνεται στην επιρροή των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της λαϊκής οπτικής κουλτούρας στην εμπειρία μας από την πραγματικότητα. H Hanssen επισημαίνει τις παγίδες της υπερβολικής πίστης στις προσωπικές φαντασιώσεις, σε σημείο που αυτά τα ιδανικά αποκτούν τη δική τους ζωή και κάθε σχέση με την πραγματικότητα απειλεί να χαθεί.

Κοιτάζοντας τα παιδιά που συναντούν έναν Donald Duck σε φυσικό μέγεθος στο έργο της The Approach, βλέπουμε ότι το ένα αγόρι δίνει τα χέρια με τον Donald, το άλλο μοιάζει να αναρωτιέται:  είναι αληθινό; Ίσως αυτά τα παιδιά να αναζητούν ένα πρότυπο σαν τους χαρακτήρες της Disney στα κινούμενα σχέδια. Ο καλλιτέχνης υποθέτει, επομένως, ότι οι άνθρωποι καθρεφτίζονται στους χαρακτήρες. 

Δεν είναι τυχαίο ότι o Hanssen απεικονίζει πανομοιότυπα δίδυμα στον πίνακα της. Αν και τα δύο αγόρια μοιάζουν πολύ σωματικά, μπορεί να έχουν διαφορετικές προσωπικότητες. Το έργο βασίζεται σε μια φωτογραφία που τραβήχτηκε το 1980 σε ένα εμπορικό κέντρο στη Σαουδική Αραβία, αλλά δεν υπάρχει τίποτα που να αναφέρεται σε αυτό το μέρος. Θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε καθώς τα εμπορικά κέντρα τείνουν να είναι πολύ παρόμοια, και εκεί έγκειται η απώλεια της προσωπικότητας.

H pop art προσφέρεται τέλεια για να απεικονίσει τον ιδανικό κόσμο επειδή εμπνέεται κυρίως από τη διαφήμιση. Σε όλο το σύγχρονο αστικό τοπίο, διακρίνονται επωνυμίες από διαφημίσεις. Και εδώ είναι που οι καλλιτέχνες της pop art επιλέγουν τα θέματά τους από την καθημερινή ζωή. Αυτές οι εικόνες είναι σύμβολα ευημερίας και γι` αυτό ο καλλιτέχνης της pop art εμπλέκει διάφορα πράγματα στην τέχνη για να τα αλλοτριώσει, να ειρωνευτεί ή να τα φετιχίσει.

Look Mickey - Roy Lichtenstein

Ο Roy Lichtenstein υπήρξε ένας καλλιτέχνης με απόλυτα προσωπική στάση. Με έναν κομψό μηδενισμό με το οποίο διαπραγματεύτηκε την τέχνη του, κατάφερε να ξεπεράσει τις προσδοκίες όλων και να σοκάρει τα τότε καλλιτεχνικά δεδομένα της Νέας Υόρκης με τα ρηχά, ανούσια για πολλούς, έργα του.  Ο Αμερικανός pop καλλιτέχνης Roy Lichtenstein είναι το πρόσωπο που συγκλόνισε τον κόσμο της τέχνης με τους πίνακες του εμπνευσμένους από κόμικ και τις τολμηρές αναπαραγωγές χαρακτήρων κινουμένων σχεδίων. Πήρε εικόνες από τη λαϊκή κουλτούρα και τις αναπαρήγαγε στην τέχνη του για να δημιουργήσει νέα πλαίσια και νοήματα. Κατάφερε σταδιακά να γίνει  ένας από τους διασημότερους pop καλλιτέχνες όλων των εποχών. 

Ο Αμερικανός Roy Lichtenstein αντέγραψε εικόνες από κόμικς για να τονίσει τα στερεότυπα. Ήταν ο τρόπος του να ασκεί κριτική στην καταναλωτική κοινωνία. Τόσο το ύφος της ζωγραφικής όσο και η χρήση του χρώματος μπορούν να χαρακτηριστούν απλά και σχεδόν μαθηματικά. Μια επιφάνεια είναι κόκκινη, μπλε ή κίτρινη. Αποχρώσεις δεν υπάρχουν πουθενά. Ακριβώς όπως οι χαρακτήρες της Disney: υπάρχουν μόνο καλά παιδιά/κορίτσια και κακά παιδιά/κορίτσια. Σπάνια υπάρχει μια απόχρωση ή ένας χαρακτήρας που συνδυάζει καλές και κακές ιδιότητες. Το γεγονός και μόνο ότι υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ καλού και κακού υποδηλώνει μια αφελή κοσμοθεωρία που δεν είναι ωστόσο και ιδανική.

Roy Lichtenstein, Look Mickey, 1961, National Gallery of Art, Washington, DC, ΗΠΑ.

Στο Look Mickey, ο Lichtenstein δανείζεται μια εκτύπωση από ένα εικονογραφημένο βιβλίο με παραμύθια του Donald Duck Αντέγραψε την εκτύπωση αλλά απλοποίησε το συνδυασμό χρωμάτων. Τα βασικά χρώματα δίνουν στο έργο μια «pop» εμφάνιση και επομένως είναι προσβάσιμα σε ένα ευρύτερο κοινό. Το έργο του Lichtenstein είναι γνωστό για τις κουκίδες Ben dots, την αισθητική και εικονογραφία εμπνευσμένη από κόμικ. Το πρώτο του έργο στο στυλ της υπογραφής του είναι ο πίνακας Look Mickey (1961) που περιλαμβάνει τους χαρακτήρες  Mickey Mouse και Donald Duck. Λέγεται ότι ο Licthenstein δημιούργησε τον πίνακα αφού ο γιος του συνέκρινε το έργο του με ένα κόμικ με τον Mickey Mouse, λέγοντας: «Στοιχηματίζω ότι δεν μπορείς να ζωγραφίσεις τόσο καλά. E, μπαμπά;»

Dismaland

Με το Dismaland ο Βρετανός σατιρικός καλλιτέχνης του δρόμου Banksy έδωσε μια μάλλον απαίσια ανατροπή στη Disneyland. Το Dismaland ήταν ένα προσωρινό έργο, που κατασκευάστηκε στο παραθαλάσσιο θέρετρο Weston-super-Mare στο Somerset του Ηνωμένου Βασιλείου. Η εκδήλωση ήταν ανοιχτή από τον Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο του 2015.

Burning Archers Books με φόντο το Fairy Castle, Dismaland, 2015

Είναι ξεκάθαρα μια κριτική στη μαγική Disneyland και ήταν, κατά τον Banksy, ακατάλληλη για παιδιά. Ευτυχώς υπάρχει και μια θετική πλευρά σε αυτό το έργο. Μετά το κλείσιμό του, τα οικοδομικά υλικά ανακυκλώθηκαν σε καταφύγια αστέγων μεταναστών.

Napalm 

To κορίτσι με ένα μπαλόνι του Banksy μπορεί να είναι το πιο δημοφιλές έργο του Banksy. Το Napalm είναι τουλάχιστον το ίδιο εύγλωττο και φορτωμένο με κριτική στον καπιταλισμό. Χρησιμοποιεί ορισμένα αμερικανικά στερεότυπα ως παράδειγμα. Ο Banksy το αντιπροσωπεύει ως ένα μέρος όπου ξεχνάμε τον υπόλοιπο κόσμο και τα προβλήματά του για να απολαμβάνουμε βόλτες στο θεματικό πάρκο, κινούμενα σχέδια και φθηνά χάμπουργκερ. Έτσι, η Disney είναι ένα ασφαλές μέρος, μακριά από τον πόλεμο όπου οι συμπατριώτες ρισκάρουν τη ζωή τους.

Banksy, Napalm, 1994. Ιστοσελίδα καλλιτέχνη.

Το Napalm, γνωστό και ως Can`t Beat That Feeling (Coca-Cola τη δεκαετία του 1990), είναι μια ισχυρή εκτύπωση που είναι εμπνευσμένη από τη διεθνώς γνωστή φωτογραφία από τo Βιετνάμ του φωτογράφου Nick Ut. Το εννιάχρονο κορίτσι, που ονομάζεται Phan Thi Kim Phuc, τρέχει γυμνό σε έναν δρόμο μαζί με άλλα παιδιά και στρατιώτες του στρατού του Βιετνάμ. Είχε σκίσει τα φλεγόμενα ρούχα καθώς το Napalm έκαιγε το δέρμα της.

Ο Banksy βάζει αυτό το κορίτσι δίπλα στους γνωστούς παιδικούς χαρακτήρες Mickey Mouse και Ronald McDonald. Ενώ το κορίτσι στην αρχική εικόνα περπατά μόνο του, στο τύπωμα του Banksy κρατιέται και από τα δύο της χέρια. Εκ πρώτης όψεως, αυτό φαίνεται σημάδι προστασίας. αλλά κοιτάζοντας πιο προσεκτικά τις εκφράσεις του προσώπου, μπορείτε να παρατηρήσετε μόνο την αντίθεση μεταξύ του κοριτσιού και των δύο Αμερικανών εκπροσώπων. Φαινομενικά δεν τους απασχολούν τα συναισθήματα του κοριτσιού. Έτσι ο Banksy χρησιμοποιεί χαρακτήρες ως επίθεση στην αμερικανική καταναλωτική κουλτούρα, καταγγέλλοντας την έλλειψη ανθρωπισμού.

Ένα συμπληρωματικό στρώμα στην εικόνα τονίζει την εμπορευματοποίηση του ίδιου του πολέμου. Ο πόλεμος έχει γίνει μια μεγάλη επιχείρηση, όχι μόνο για τα πολιτικά λόμπι αλλά και για τους κατασκευαστές όπλων.

Δίπλα στην κριτική για τη μαζική κατανάλωση στην κοινωνία, ίσως αναρωτιέστε τι απέγινε το εννιάχρονο κορίτσι. Ως νεαρή ενήλικη, σπούδασε ιατρική στο Βιετνάμ και την Κούβα, όπου γνώρισε τον σύζυγό της, έναν άλλο Bιετναμέζο φοιτητή. Στο δρόμο για το μήνα του μέλιτος στη Μόσχα, έφυγαν από το αεροπλάνο κατά τη διάρκεια μιας στάσης ανεφοδιασμού στον Καναδά και ζήτησαν πολιτικό άσυλο, το οποίο δόθηκε. Ζει ακόμα στον Καναδά.

Ψεύτης! (Liar!)

Ben Allen, Liar Liar, 2018. Ιστοσελίδα καλλιτέχνη.

O Ben Allen συνδυάζει χαρακτήρες της Disney με το πιο συγκεκριμένο σύμβολο του καπιταλισμού, δηλαδή το σύμβολο του δολαρίου. Σχολιάζει τη δυτική κοινωνία και την εμμονή της με το χρήμα και την εξουσία. Η εμφάνιση ενός ξαπλωμένου Πινόκιο, περιτριγυρισμένου από χαρτονομίσματα του ενός δολαρίου δίνει ένα σαφές σύμβολο της χαμένης αθωότητας. Επιπλέον, ο Πινόκιο δείχνει στη θέση του σώματός του ότι είναι θύμα του καπιταλισμού. Δεν μπορεί να μην πει ψέματα λόγω του οφέλους του να κερδίσει περισσότερα χρήματα.