06 Νοεμβρίου 2018

Γνωρίζουν οι γάτες τι χρώμα έχουν;

Οι γάτες μπορεί να μην ξέρουν και πολλά πράγματα για τον εαυτό τους, αλλά κι εμείς δεν πάμε πίσω..- Από τον Άρη Τερζόπουλο.
Οι γάτες μπορεί να μην ξέρουν και πολλά πράγματα για τον εαυτό τους, αλλά κι εμείς δεν πάμε πίσω..- Από τον Άρη Τερζόπουλο.
Τον τελευταίο καιρό έχω βρει κάποιο χρόνο και ζωγραφίζω λίγο πάλι.Κάποιες ώρες, μεσημέρι, απόγευμα ή βράδυ κλείνω τηλεόραση, ραδιόφωνο και ίντερνετ, πάω σ` αυτόν τον χώρο που επρόκειτο να είναι τραπεζαρία, έχει απ` όλα τραπέζι καρέκλες κλπ αλλά δεν κατάφερε ποτέ να γίνει τραπεζαρία. Τα κατάφερε όμως να γίνει-κατά κάποιο τρόπο- στούντιο ζωγραφικής. Έχω βαρεθεί να ακούω ειδήσεις κι αυτόν τον δημόσιο διάλογο, που έχει ξεπεράσει κάθε όριο μετριότητας.

Προτιμώ λοιπόν να βρίσκω μια μουσική που να ταιριάζει με την διάθεση εκείνη της στιγμής και να ζωγραφίζω κάτι στην τραπεζαρία στούντιο. Δεν ταιριάζει κάθε μουσική με κάθε ώρα, αλλά δεν ταιριάζει και με το κάθε κέφι μας. Είναι εύκολο όμως να βρω αυτό που ταιριάζει με το κέφι της στιγμής, αλλά επίσης πρέπει να είναι συμβατό και με αυτό που ζωγραφίζω. Ο φωτισμός δεν είναι και ο καλύτερος που θα μπορούσε να τύχει, αλλά είναι επαρκής. Έτσι "φεύγω" για αρκετή ώρα. Έχει αυτό το καλό η ζωγραφική-τουλάχιστον σε μένα. Καθώς ο εγκέφαλος το μάτι και το χέρι ,πρέπει να συντονιστούν, ξεχνάω όλα τα άλλα κι εκείνη τη στιγμή είναι σαν να βρίσκομαι στην άκρη της μπογιάς καθώς απλώνεται στον πίνακα. Οι τρεις γάτες που έχω στο σπίτι έρχονται τριγύρω γιατί δεν ξέρουν για ποιο λόγο το "αφεντικό` κάθεται τόσην ώρα σ` αυτό το σημείο και κάτι κάνει μ` αυτό που κρατάει. Η δυο, η Μίου και η Μούι-η οποία είναι και ελαφρώς αλλήθωρη, πράγμα που της προσθέτει κάποια ιδιαίτερη γοητεία και θηλυκότητα- είναι γενικά πέρα βρέχει. Έρχονται για λίγο κοντά και μετά βαριούνται και κάνουν τα δικά τους. Δηλαδή κυνηγιούνται, πράγμα το οποίο ως τώρα έχει κάποιες απώλειες, όπως την οθόνη του κομπιούτερ φερ` ειπείν, την σύνδεση με τα καλώδια του κομπιούτερ, ή την τηλεόραση. Την πολυθρόνα του γραφείου την περιποιούνται άλλες ώρες και σε γενικές γραμμές την έχουν κάνει αγνώριστη.

Η Μίνι όμως, που είναι και η πιο παλιά-ήδη είναι 4 ετών και κάτι- είναι άλλο είδος γάτας. Είναι, ας το πούμε έτσι, "ανθρωπόγατα". Καταλαβαίνει περισσότερα , πολύ περισσότερα από τις άλλες δυο και σε γενικές γραμμές έχουμε "σχέση". Είναι "σύζυγος" ας πούμε σε επίπεδο γάτας. Οι άλλες δυο είναι τα χαζά παιδιά. Η Μίνι λοιπόν έρχεται κοντά, κάθεται και κοιτάζει τι κάνω. Δεν ξέρω τι βλέπει και τι καταλαβαίνει, αλλά κάθεται εκεί με τις ώρες. Άλλες φορές πάει από πίσω από τον πίνακα και επιτίθεται στο σημείο, που βλέπει να ακουμπάει το πινέλο από την άλλη μεριά και έτσι όπως του επιτίθεται το πινέλο συχνά λοξοδρομεί, με αποτέλεσμα να πρέπει να κάνω διορθώσεις σ` αυτό που με τόση προσοχή προσπαθούσα να πετύχω.

Πριν τρεις τέσσερις μέρες έβαζα κάτι έντονα χρώματα, μπλε και κόκκινα σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο το πίνακα και η Μίνι καθόταν και κοιτούσε λες και καταλάβαινε τι ζωγράφιζα. Πρόκειται για παρανόηση βέβαια. Οι γάτες δεν ξεχωρίζουν και ιδιαίτερα τα χρώματα. Τα μάτια τους έχουν πολύ λιγότερα κονία από ότι το ανθρώπινο μάτι κι έτσι το μόνο που μπορούν να ξεχωρίσουν είναι κάποιες αποχρώσεις του κίτρινου και του μπλε. Αλλά ούτε και αυτό το κάνουν, γιατί απλώς τα χρώματα δεν έχουν καμία σημασία για τις γάτες. Tο μάτι τους είναι εξελιγμένο έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες τους. Βλέπουν σε εύρος κάποιες περισσότερες μοίρες από ότι το ανθρώπινο μάτι και βλέπουν πολύ καλύτερα από μας στο μισοσκόταδο και εκεί που υπάρχει λίγος φωτισμός. Βλέπουν πιο καθαρά τα κοντινά αντικείμενα, ενώ από κάποια απόσταση και μετά αυτό που βλέπουν και τα υπόλοιπα μοιάζουν με μια γκρίζα θολούρα. Ο καλλιτέχνης Νιckolay Lamm, πριν από κάποια χρόνια και αφού έκανε μιαν ενδελεχή έρευνα με κτηνιάτρους και οφθαλμίατρους παρουσίασε μια σειρά φωτογραφιών όπου φαίνεται τι βλέπει το ανθρώπινο μάτι και τι το μάτι μιας γάτας. Εδώ μια από αυτές τις φωτογραφίες.


Εκείνο το βράδυ κοίταζα λοιπόν την Μϊνι, που κοίταζε αυτό που ζωγράφιζε και μου γεννήθηκε μια περιέργεια για τον κόσμο της γάτας. Την έπιασα και την πήγα στο καθρέφτη του μπάνιου, την έφερα μπροστά μου της έπιασα το πρόσωπο και το κράτησα δίπλα μου ώστε να μπορεί να δει κι εμένα και τον εαυτό της. Χαμπάρι. Ούτε καν που κοίταξε. Έπιασε με το νύχι μια οδοντόβουρτσα και την πέταξε κάτω.

Η Μίνι, όπως και όλες οι γάτες, αλλά και σχεδόν όλα τα ζώα μπορούν να δουν κάποια πράγματα, αλλά δεν μπορούν ούτε να δουν , ούτε να έχουν καμιά επίγνωση για το πως είναι οι ίδιες. Η Μίνι όπως και η Μίου, είναι της ράτσας Κάλικο, που το τρίχωμα τους είναι άσπρο μαύρο και πορτοκαλί και από μια περίεργη ιδιομορφία της φύσης το 99% είναι γένους θηλυκού. Είναι πολύ σπάνιες οι αρσενικές Κάλικο. Στη Ιαπωνία πιστεύουν πως οι Κάλικο φέρνουν τύχη. διώχνουν τα φαντάσματα και τα κακά πνεύματα και προστατεύουν τους ναυτικούς. Κάτι σαν τον Άγιο Νικόλα σε γάτα.

Η Μίνι δεν έχει ιδέα από όλα αυτά. Ούτε τι χρώμα έχει, ούτε το ότι αυτό που κοιτάει στον καθρέφτη είναι ο εαυτός της. Εμείς, επειδή σκεφτόμαστε, έχουμε την εντύπωση πως και οι γάτες όπως και τα περισσότερα ζώα, σκέφτονται, ;ίσως όχι ακριβώς όπως οι άνθρωποι, αλλά σκέφτονται. Οι γάτες όπως και τα περισσότερα ζώα, έχουν ελάχιστη ικανότητα συνειδητοποίησης. Είναι βασικά μηχανές που λειτουργούν με το ένστικτο και μπορούν να κατανοήσουν ελάχιστα πέρα από αυτό. Ακόμη κι αν είχαν μυαλό, πάλι δεν θα μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν και πολλά πράγματα, γιατί δεν έχουν την ικανότητα του λόγου. Για όλα σχεδόν τα ζώα όσα βλέπουν τριγύρω τους εκφράζονται με την συνειδητοποίηση κάποιου ασαφούς "αυτό", που το μόνο που έχει σημασία είναι το αν είναι φιλικό ή εχθρικό ή αν αποτελεί τροφή. Και αν δεν μπορείς να δώσεις όνομα ή περιγραφή σ` αυτό που βλέπεις η συνειδητοποίηση του είναι πολύ ατελής. Ο λόγος μας κάνει αυτό που είμαστε.Δηλαδή Homo Sapiens. Ο άνθρωπος που σκέφτεται.

Εμείς οι Homo Sapiens, έχουμε την δυνατότητα να κοιτάζουμε τον καθρέφτη και να συνειδητοποιούμε ότι αυτό που βλέπουμε είναι ο εαυτός μας και πέρα από αυτό να διακρίνουμε πολλές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, όπως το ότι μαυρίσαμε από τον ήλιο, ότι βγάλαμε μια άσπρη τρίχα, ότι αδυνατίσαμε ή παχύναμε ή αν μας πηγαίνουν τα ρούχα που φοράμε κλπ. Είναι εν τούτοις περίεργο το ότι οι μόνοι που δεν μπορούμε να καταλάβουμε την εντύπωση που κάνουμε στους άλλους είμαστε εμείς οι ίδιοι. Ακόμη και εκείνοι που λόγω επαγγέλματος έχουν την ευκαιρία να βλέπουν συχνά τον εαυτό τους σε κάποια οθόνη, ακόμη και εκείνοι δεν έχουν ποτέ την εμπειρία του ζωντανού εαυτού τους, που την έχουν όλοι οι άλλοι εκτός από τους ίδιους.

Μπορεί να γνωρίζουμε ότι είμαστε ψηλοί ή κοντοί, ευτραφείς ή αδύνατοι, αν έχουμε μαλλιά ή αν τα έχουμε χάσει, αλλά δεν ξέρουμε την εντύπωση που σχηματίζουν οι άλλοι, όταν μας βλέπουν να κινούμαστε, να μιλάμε, να ερωτευόμαστε ή να χορεύουμε. Δεν ξέρουμε αν είμαστε επιβλητικοί ή αστείοι, γοητευτικοί ή γελοίοι, συμπαθητικοί και με την πρώτη ματιά ή αντιπαθητικοί.

Η εικόνα μας για τον εαυτό μας σχηματίζεται από μια αυθαίρετη εντύπωση αυτού που νομίζουμε για μας από κάποια εσωτερική διεργασία. Και συνήθως αυτή η εικόνα διαφέρει πολύ από την εικόνα που έχουν οι άλλοι για μας. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας συνήθως είναι πολύ πιο νέα από αυτήν που βλέπουν οι άλλοι κι αυτό γιατί εσωτερικά και ψυχολογικά ελάχιστοι καταφέρνουν να υπερβούν το στάδιο της ψυχολογικής και εσωτερικής εφηβείας. Για να μπορέσεις να υπερβείς τα 21 χρόνια σε εσωτερικό επίπεδο, πρέπει να περάσεις  πάρα πολλά και κυρίως δυσάρεστα. Οι περισσότεροι αγκυλωνόμαστε σε κάποιο εφηβικό στάδιο, της εποχής που ολοκληρώθηκε το είδος της σχέσης που έχουμε με τους γονείς, κάτι που από μόνο του περιγράφει το είδος του ανθρώπου που γινόμαστε και που αλλάζει μόνον όταν κόψουμε τον ομφάλιο λώρο με τους ανθρώπους που μας γέννησαν κάτι που δεν συμβαίνει σε πολλούς. Μπορεί οι γονείς μας να μην ζουν πια ή η ζωή μας να μας έχει οδηγήσει μακριά τους, αλλά οι γονείς μας δεσπόζουν στον καθορισμό μας και δύσκολα φεύγουμε από τα πρότυπα και τις συνήθειες που καθόρισαν εκείνοι.

Αυτό που νομίζουμε για τον εαυτό μας, εκτός από πιο νέο από αυτό που βλέπουν οι άλλοι, είναι και αρκετά διαφορετικό από πολλές μεριές. Άλλο νομίζουμε πως είμαστε και άλλο βλέπουν οι άλλοι.

Πέρα από αυτό επειδή είμαστε ψυχολογικά όντα και επειδή όλοι είμαστε ατελείς, συνήθως η κύρια ασχολία στη ζωή μας είναι να κρύψουμε από τους άλλους τα ψυχολογικά ελαττώματα μας.

Αυτό που βλέπουμε στον καθρέφτη μοιάζει με εμάς, αλλά δεν είμαστε εμείς, αλλά δεν είναι επίσης ούτε αυτό που βλέπουν οι άλλοι, γιατί και οι άλλοι μας κρίνουν βάσει των δικών τους πεποιθήσεων. Οι κακοί βλέπουν τον κακό εαυτό μας και οι καλοί τον καλό. Μόνο οι έξυπνοι δεν βλέπουν τον έξυπνο εαυτό μας.

Μπορεί λοιπόν οι γάτες να μην ξέρουν και πολλά για τον εαυτό τους, αλλά και εμείς δεν πάμε πίσω.