“Μπήκα μέσα στο βιβλιοπωλείο και ανέπνευσα εκείνο το άρωμα χαρτιού και μαγείας που, περιέργως, κανένας ποτέ δεν σκέφτηκε να εμφιαλώσει”, έχει πει ο Ισπανός συγγραφέας Κάρλος Ρουίθ Θαφόν.  Κι όμως αυτά τα λόγια με εκφράζουν σε τέτοιο βαθμό, που νιώθω σαν να ειπώθηκαν από εμένα.

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, αναζητώ τη γνώση μέσα από τα βιβλία. Ίσως είμαι τυχερή, καθώς την εποχή που γεννήθηκα δεν κυριαρχούσε το διαδίκτυο. Θυμάμαι μετά το τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, τη μητέρα μου να με παίρνει από το χέρι και να με οδηγεί στο μέρος που στο τότε παιδικό μυαλό μου, φάνταζε μαγικός και συνεχίζει... Εκεί όπου επιλέγαμε μαζί, δεκαπέντε με είκοσι βιβλία τα οποία θα με ταξίδευαν την περίοδο των καλοκαιρινών μου διακοπών,  σε άλλες εποχές, σε άλλες ζωές, δίνοντάς μου την ευκαιρία να εξελίξω τα όνειρα και τη φαντασία μου.

Σήμερα, που τα χρόνια έχουν περάσει και οι ρόλοι άλλαξαν, παίρνω τα δικά μου παιδιά από το χέρι για να επιλέξουμε βιβλία στο βιβλιοπωλείο. Και η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Το μαγικό είναι ότι όσες φορές και να διαβάσεις ένα καλό βιβλίο, πάντα κάτι νέο έχει να σου πει. 

Στην περίοδο του lockdown και όχι μόνο, είναι ευκαιρία να κάνουμε μια στροφή προς τα βιβλία. 

Σκέφτηκα, λοιπόν, να ξεκινήσουμε μια νέα στήλη στο klik αφιερωμένη στα βιβλία που έχουν τη δύναμη ακόμα και να θεραπεύσουν την ψυχή. Φτάνει μόνο να τα αγαπήσουμε...

Ας δούμε τι έχει να πει στο #book_therapy η κα Πηνελόπη Κουρτζή.

Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή και τι αποτελεί συνήθως πηγή έμπνευσής σας;

Από πάντα έγραφα, με την προσπάθεια έκδοσης όμως των βιβλίων μου, πριν από πέντε χρόνια όταν έστειλα το πρώτο μου μυθιστόρημα στις Εκδόσεις Ψυχογιός και είχα την τιμή να το δεχτούν και να ξεκινήσουμε μία υπέροχη συνεργασία. 

Μιλήστε μας για το τελευταίο σας έργο. Ποιο είναι το μήνυμα ή τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτό; Ποια γεύση θέλετε να μείνει στους αναγνώστες που θα το διαβάσουν;

«Το κορίτσι με το σαλιγκάρι». Ένα βιβλίο γραμμένο αποκλειστικά σε ένα και μόνο σκηνικό, την παραλία των Ματάλων στην Κρήτη και την κοινωνία των Χίπις που έφτασαν εκεί από όλο τον κόσμο και έζησαν για χρόνια. Με αφορμή τα πενήντα χρόνια από το κλείσιμο των σπηλιών στις οποίες έμεναν, επέτειος που αν δεν υπήρχε η πανδημία θα συνοδευόταν από εορτασμούς με άφιξη ανθρώπων από όλη την υφήλιο.  Με αληθινά πρόσωπα και γεγονότα, μπλεγμένα με άλλα μυθοπλασίας, ταξιδεύουμε στον κόσμο των «παιδιών των λουλουδιών», διαβάζουμε πίσω από τα γνωστά συνθήματα τους «make love not war» και  «live for today, tomorrow never comes», γνωρίζουμε την παραδοσιακή κοινωνία της Κρήτης εκείνη την εποχή και ακολουθούμε την ιστορία ενός εγκλήματος που ήταν ότι πιο ακραίο και καθοριστικό για τους χίπις που πάλευαν ενάντια στην βία με όλο τους το είναι. 

Τα μηνύματα πολλά. Αυτή τη φορά σε κάθε κεφάλαιο και ένα μήνυμα. Θα ήθελα όμως να αναφερθώ σε αυτό που πρέσβευε η ηρωίδα μου η Υπατία. Πως «η μεγαλύτερη ελευθερία που μπορεί να έχει μία καρδιά, είναι να ανήκει.»  

Στην εποχή της τεχνολογίας,  όπου κυριαρχούν τα τάμπλετς και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, πόσο εύκολο είναι το βιβλίο να έχει θέση στη ζωή των σημερινών παιδιών;

Σίγουρο όχι εύκολο λόγω του τρόπου ζωής μας και των καθιερωμένων πλέον συνηθειών. Το κάνει όμως εύκολο επιτρέψτε μου να πω, η εξαιρετική νεανική και εφηβική λογοτεχνία, τόσο η Ελληνική όσο και η ξένη, οπότε θεωρώ πως για αρχή ίσως είναι αρκετό να γνωρίσουμε στα παιδιά τα βιβλία και να τους δώσουμε την ευκαιρία να εισέλθουν στον κόσμο αυτό. Στον κόσμο της λογοτεχνίας που όχι απλά δεν ανταγωνίζεται τον ψηφιακό κόσμο, αντιθέτως αποτελεί και ένα μεγάλο κομμάτι του περιεχομένου του. 

"Η ζωή κάθε ανθρώπου, ειπωμένη αληθινά, είναι ένα μυθιστόρημα." έχει πει ο Ernest Hemingway. Θα ήθελα να σχολιάσετε.

Τι να σχολιάσω πραγματικά πάνω σε αυτό που είναι ένα γεγονός και όχι απλά μία δήλωση. Ως συγγραφέας, συμφωνώ. Η ζωή του καθενός μας, πολύτιμη και διαφορετική, φυσικά και αποτελεί ένα μυθιστόρημα, με κάθε φορά πλούσια μηνύματα. 

Ο Marcel Proust είχε πει ότι «ας είμαστε ευγνώμονες για τους ανθρώπους που μας κάνουν χαρούμενους, είναι οι γοητευτικοί κηπουροί που κάνουν την ψυχή μας να ανθίζει.» Εσείς  έχετε νιώσει αυτήν την ευγνωμοσύνη από ανθρώπους που έχετε έρθει κοντά ;

Ναι, την έχω νιώσει και συνεχίζω. Και ειδικά στις σημερινές συνθήκες, όπου αρκετές από τις διαπροσωπικές μας σχέσεις μπορεί να συνοδεύονται από απογοήτευση ή απομάκρυνση, αυτοί οι «γοητευτικοί κηπουροί» του αγαπημένου μου Προυστ, είναι θησαυρός που περιέχει όλο το χρυσάφι του κόσμου. 

«Στα σημαντικά ζητήματα της ζωής είμαστε πάντα μόνοι.» είναι η ρήση του συγγραφέα Henri Frederic Amiel. Συμφωνείτε;

Όχι δυστυχώς, δεν συμφωνώ, εκτός αν αναφερόμαστε στην στιγμή του θανάτου και μόνο. Είναι επιλογή ή θέμα συνθηκών το αν στα σημαντικά ζητήματα της ζωής θα βρεθούμε μόνοι. Αυτό που μπορώ να πω με την σειρά μου, είναι πως κάποιες φορές τείνουμε εμείς οι άνθρωποι στα σημαντικά ζητήματα να μην εξωτερικεύουμε το πραγματικό συναίσθημα μας ή την ανάγκη μας και αυτό οδηγεί στη αίσθημα της μοναξιάς κάποιες φορές. Οι γύρω μας καταλαβαίνουν ακριβώς αυτό που τους λέμε και αναλόγως έρχονται πιο κοντά μας ή δεν τα καταφέρνουν.  

«Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν» έχει πει η Maya Angelou. Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση που σας έρχεται στο μυαλό από μια όμορφη και μια δυσάρεστη κίνηση τρίτων, που σας προκάλεσε έντονα συναισθήματα;

Αυτό το ασπάζομαι απόλυτα και μου συμβαίνει πάντα. Αν κάτι πιστεύω πιο πολύ από όλα για την επικοινωνία των ανθρώπων, είναι πως συνεννοούνται ενεργειακά πριν από όλα και αυτό μένει. Η πιο πρόσφατη ανάμνηση που έχω διαβάζοντας αυτή την ερώτηση, είναι μία στιγμή προ ημερών με τον γιό μου, που όντως δεν θυμάμαι τα ακριβή του λόγια την ώρα που μου έλεγε καληνύχτα, όμως θυμάμαι το συναίσθημα που ένιωσα και την σκέψη που έκανα «αχ να μην τελείωνε ποτέ αυτή η στιγμή». 

«Δεν πειράζει να διστάζεις, αν μετά προχωράς μπροστά» είπε κάποτε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Υπήρξε κάποια στιγμή στη ζωή σας που λυγίσατε αλλά καταφέρατε να προχωρήσετε; Aν ναι, τι σας έδωσε τη δύναμη να συνεχίσετε;

Έτσι είναι.. χρυσή συμβουλή.. Ομολογώ πως υπήρχαν πολλές στιγμές τέτοιες στην ζωή μου μέχρι τώρα και μάλιστα σε κάποιες που ήταν ακραίες, αυτός ο δισταγμός και το «μούδιασμα» κράτησαν πολύ καιρό. Και κάθε φορά η δύναμη για να συνεχίσω ερχόταν από κάτι διαφορετικό. Σε κάποιες ήταν το ένστικτο επιβίωσης μου, σε κάποιες πιο σοβαρές ήταν η ευθύνη και η αγάπη για την οικογένεια μου, σε άλλες η αξιοπρέπεια μου και οι στόχοι μου. Όλη η υπόσταση μας και ο εσωτερικός μας κόσμος έχουν σκαλοπάτια που μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα για την συνέχεια σε κάθε τι που μας κάνει να διστάζουμε.

«Όποιος διατηρεί την ικανότητα να βλέπει την ομορφιά, δεν γερνάει ποτέ» πίστευε ο Κάφκα. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να διατηρήσουν ακμαίο το μυαλό και την ψυχή;

Η αθωότητα της καρδιάς και της σκέψης και η συνεχής επιστροφή σε αυτή. Η φιλία και η αλληλεπίδραση με ανθρώπους που βλέπουν μόνο και αποκλειστικά την θετική πλευρά της ζωής και των ανθρώπων. 

“Πάντα θα’ ναι αργά, δεύτερη ζωή δεν έχει” γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στο “Παράπονό του”. Υπάρχει, πιστεύετε, δεύτερη ζωή, ή ευκαιρία να ζήσουμε κάποια πράγματα από την αρχή;

Τώρα να σας πω ναι, ποια θα είναι η επόμενη ερώτηση που θα μου κάνατε; ☺ Καταρχάς κάθε φορά που κάνουμε μία αλλαγή πλεύσης στην ζωή μας είναι μία εκ νέου ζωή και ένας νέος κύκλος και αυτή οπτική γωνία είναι κατά την γνώμη μου απαραίτητη για όλους μας 

Μεταφυσικά μιλώντας, θα σας πω, πως ναι, είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύω πως κάπου υπάρχει μία ακόμα υπόσταση μας και τίποτα δεν χάνεται.

«H ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο- ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο.» έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης. Τι είναι για εσάς ευτυχία;

Η ευτυχία είναι τόπος, διαφορετικός για τον καθένα και χρονικές στιγμές. Η ευτυχία για μένα είναι κάτι σαν τα Χριστούγεννα για τα παιδιά. Νιώθεις περίεργα και ανυπόμονα στην έννοια και την προσμονή τους και αυτό είναι δημιούργημα του μυαλού και στιγμιαία χαρά μόλις φτάσουν. Και παρόλο που δεν γίνεται κάτι εξωπραγματικό όταν έλθουν τα Χριστούγεννα, αυτό το συναίσθημα της προσμονής εξακολουθούν να το έχουν μέχρι τα επόμενα. Αυτό είναι το πρίσμα κάτω από το οποίο ορίζω την ευτυχία. Στην ουσία ένας χρόνος και ένας τόπος ενός αθώου και αισιόδοξου μυαλού. Όλη δικιά μας να την νιώσουμε αν το επιθυμούμε. 

Θα ήθελα να μου πείτε μια φράση που αγαπάτε περισσότερο από το έργο σας...

«Τι θα λέγατε αν σας έλεγαν πως το «για πάντα είναι τόπος και όχι χρόνος και μπορείς να βρεθείς εκεί χωρίς να το καταλάβεις;»

Ποιοι είναι οι ήρωές σας στην πραγματική ζωή;

Οι γονείς μου που δεν τους έχω πια δίπλα μου, ο γιος μου γιατί ήταν μαχητής από πριν ακόμα καταφέρει να γεννηθεί και μου έδωσε και εμένα δύναμη, ο αδελφός μου διότι η αγάπη του και το χιούμορ του μου δίνουν την ασφάλεια και την αισιοδοξία που χρειάζομαι, ο σύζυγος μου γιατί οι αρχές του και η οξύνοια του αποτελούν την πιο στιβαρή κολώνα στην ζωή μας, και οι φίλοι μου διότι είναι αφοσιωμένοι στο να διατηρούμε και να εξελίσσουμε τη σχέση μας δεκαετίες. 

Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;

Σε όλα για να είμαι ειλικρινής αν δεν προκύπτουν από κακή πρόθεση την οποία είμαι πλέον σε θέση να αναγνωρίζω αμέσως. Σε όλα. 

«Να έχεις μια καρδιά που ποτέ δεν σκληραίνει, έναν χαρακτήρα που ποτέ δεν κουράζει, ένα άγγιγμα που ποτέ δεν πονά.» είναι τα λόγια του Ντίκενς. Πόσο συχνά συναντάμε σήμερα μια τέτοια προσωπικότητα όπως αυτή που περιγράφει;

Συχνά, όμως το καίριο ερώτημα είναι πόσο συχνά αναγνωρίζουμε αυτές τις προσωπικότητες και τους επιτρέπουμε να είναι έτσι και να εξελίξουν αυτά τα χαρακτηριστικά τους πλησιάζοντας μας; 

«Αν θέλεις να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώστου εξουσία» έλεγε ο Λίνκολν. Συμφωνείς μαζί του;

Ναι συμφωνώ. Το πως διαχειρίζεται ένα άτομο την εξουσία ή ακόμα περισσότερο την «ψευδαίσθηση εξουσίας» είναι μία από τις μεγαλύτερες δοκιμασίες για να καταλάβεις την αρτιότητα του χαρακτήρα του. 

Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη σας;

Ως κάποιον που του αρέσουν τα βιβλία για οποιοδήποτε λόγο και αναγνωρίζει τον ότι ένας συγγραφέας κάθε φορά που καταθέτει στο κοινό ένα πόνημα του το κάνει με σεβασμό αλλά και ανασφάλεια δίνοντας τον εσωτερικό του κόσμο προς έκθεση. Αυτό τίποτα παραπάνω. 

Αν και κάθε έργο ενός συγγραφέα θα το παρομοίαζα σαν ένα λογοτεχνικό του «παιδί»- και τα παιδιά μας δεν τα ξεχωρίζουμε- υπάρχει κάποιο βιβλίο σας που το αγαπήσατε ίσως περισσότερο και γιατί ;

Κοιτάξτε, ισχύει το «τα αγαπώ όλα το ίδιο». Ξεχωρίζω την «Ερωμένη των Φάρων», καθώς για μένα είναι έργο ζωής, κατανοώ πως είναι ένα πολύ ιδιαίτερο «θρίλερ» και το παιδί σου που είναι ιδιαίτερο πάντα το κοιτάς με ένα βλέμμα παραπάνω. Την χρονική στιγμή που με βρίσκει αυτή η συνέντευξη βιώνω έναν έρωτα για το νέο βιβλίο «Το Κορίτσι με το Σαλιγκάρι» και τα Μάταλα της Κρήτης όπου διαδραματίζεται. Και όταν λέω έρωτα το εννοώ. Έχω όλα τα συμπτώματα ☺ Όπως ένας ερωτευμένος, χτυπάει η καρδιά μου δυνατά όταν τα σκέφτομαι, βλέπω όνειρα, κάνω όνειρα, έχω ταχυπαλμία όταν θυμάμαι εικόνες και θέλω να μιλάω συνέχεια για αυτά. 

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;

Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο για τη δουλειά, τη ζωή σας ή οτιδήποτε άλλο;

Πως η «η μεγαλύτερη ελευθερία της καρδιάς είναι να ανήκει» όπως λέει και η πρωταγωνίστρια του νέου βιβλίου και της ομώνυμης ταινίας ένα βράδυ κάτω από την Πανσέληνο των Ματάλων. Να αφήσουμε τις καρδιές μας ελεύθερες, γιατί μόνο αυτές δεν αναγνωρίζουν εμπόδια όπως συνθήκες σαν την παγκόσμια υγειονομική που ζούμε τώρα.