“Μπήκα μέσα στο βιβλιοπωλείο και ανέπνευσα εκείνο το άρωμα χαρτιού και μαγείας που, περιέργως, κανένας ποτέ δεν σκέφτηκε να εμφιαλώσει”, έχει πει ο Ισπανός συγγραφέας Κάρλος Ρουίθ Θαφόν.  Κι όμως αυτά τα λόγια με εκφράζουν σε τέτοιο βαθμό, που νιώθω σαν να ειπώθηκαν από εμένα.

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, αναζητώ τη γνώση μέσα από τα βιβλία. Ίσως είμαι τυχερή, καθώς την εποχή που γεννήθηκα δεν κυριαρχούσε το διαδίκτυο. Θυμάμαι μετά το τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, τη μητέρα μου να με παίρνει από το χέρι και να με οδηγεί στο μέρος που στο τότε παιδικό μυαλό μου, φάνταζε μαγικός και συνεχίζει... Εκεί όπου επιλέγαμε μαζί, δεκαπέντε με είκοσι βιβλία τα οποία θα με ταξίδευαν την περίοδο των καλοκαιρινών μου διακοπών,  σε άλλες εποχές, σε άλλες ζωές, δίνοντάς μου την ευκαιρία να εξελίξω τα όνειρα και τη φαντασία μου.

Σήμερα, που τα χρόνια έχουν περάσει και οι ρόλοι άλλαξαν, παίρνω τα δικά μου παιδιά από το χέρι για να επιλέξουμε βιβλία στο βιβλιοπωλείο. Και η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Το μαγικό είναι ότι όσες φορές και να διαβάσεις ένα καλό βιβλίο, πάντα κάτι νέο έχει να σου πει. 

Στην περίοδο του lockdown και όχι μόνο, είναι ευκαιρία να κάνουμε μια στροφή προς τα βιβλία. 

Σκέφτηκα, λοιπόν, να ξεκινήσουμε μια νέα στήλη στο klik αφιερωμένη στα βιβλία που έχουν τη δύναμη ακόμα και να θεραπεύσουν την ψυχή. Φτάνει μόνο να τα αγαπήσουμε...

Ας δούμε τι έχει να πει στο #book_therapy ο κ. Παύλος Ανδριάς.

Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή και τι αποτελεί συνήθως πηγή έμπνευσής σας;

Απ’ όσο θυμάμαι, πάντα μου άρεσε να κλείνομαι σ’ ένα δωμάτιο και να γράφω στο χαρτί μικρές ιστορίες. Όσο τα χρόνια περνούσαν αυτό έγινε συνήθεια και στη συνέχεια τρόπος ζωής. Καθετί που με άγγιζε, που με έβαζε σε σκέψη… γινόταν η αφορμή να καθίσω να γράψω. Είτε κάποιο άρθρο, είτε ένα βιβλίο. Η καθημερινότητα είναι πηγή έμπνευσης και οι χαρακτήρες που μας περιβάλλουν.

Μιλήστε μας για το τελευταίο σας έργο. Ποιο είναι το μήνυμα ή τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτό; Ποια γεύση θέλετε να μείνει στους αναγνώστες που θα το διαβάσουν;

Το τελευταίο μου βιβλίο «Άνεργος στη λήθη των φελλών…» είναι μια νουβέλα που κάνει λόγο γι’ αυτό το τέρας που λέγεται ανεργία και για τα όσα βιώνει κάποιος, που πέφτει στα «νύχια» του. Ο αναγνώστης μέσα στις σελίδες του έχει τη δυνατότητα να γευτεί όλα όσα βιώνει ένας άνεργος, αλλά και θα δει πως μπορεί ο ίδιος να χαράξει νέους δρόμους διαφυγής. Θα γευτεί το δηλητήριο της αδιάφορης κοινωνίας, αλλά θα λυτρωθεί όταν αφουγκραστεί τα όσα κάνουν έναν άνθρωπο ευτυχισμένο. Όσο για τη γεύση που θα του αφήσει, είμαι σίγουρος πως θα είναι γλυκιά, καθώς θα έχει μετατρέψει το θυμό του, σε αγάπη…

Στην εποχή της τεχνολογίας, όπου κυριαρχούν τα τάμπλετς και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, πόσο εύκολο είναι το βιβλίο να έχει θέση στη ζωή των σημερινών παιδιών;

Θεωρώ πως το βιβλίο είναι κάτι ιερό, κάτι μοναδικό, που καμία τεχνολογία και καμία εξέλιξη δεν θα μπορέσει να το επηρεάσει και πολύ περισσότερο να το μηδενίσει. Όταν ένα παιδί διδαχθεί ποιος πραγματικά είναι ο ρόλος του, θα το αγαπήσει και θα γίνει κομμάτι της καθημερινότητάς του. Όλα είναι θέμα παιδείας…

"Η ζωή κάθε ανθρώπου, ειπωμένη αληθινά, είναι ένα μυθιστόρημα" έχει πει ο ErnestHemingway. Θα ήθελα να σχολιάσετε.

Η αλήθεια είναι αυτή και το γνωρίζουμε πολύ καλά αυτό, όλοι μας. Από την ώρα που γεννιόμαστε, «άτυπα» γράφουμε το δικό μας βιβλίο, με τα λάθη, τα πάθη, τις αδυναμίες και τα θέλω μας. Εκεί όμως που χάνουμε την ουσία, είναι όταν αναγκαζόμαστε να συμβιβαστούμε με τα «πρέπει» των άλλων και τους άγραφους νόμους… Αν κλείσουμε τα μάτια μας και αφήσουμε τα «δήθεν» έξω από το είναι μας, τότε πραγματικά να νιώσουμε την ερμηνεία αυτής της πρότασης του Ernest Hemingway.

Ο MarcelProust είχε πει ότι «ας είμαστε ευγνώμονες για τους ανθρώπους που μας κάνουν χαρούμενους, είναι οι γοητευτικοί κηπουροί που κάνουν την ψυχή μας να ανθίζει». Εσείς έχετε νιώσει αυτήν την ευγνωμοσύνη από ανθρώπους που έχετε έρθει κοντά;

Ναι είναι κάτι που το έχω νιώσει και αισθάνομαι τυχερός γι’ αυτό. Άνθρωποι που ήρθαν στη ζωή μου, της έδωσαν ζωή, με δίδαξαν πράγματα, με έμαθαν να μην το βάζω στα πόδια και να διεκδικώ αυτό που μου ανήκει, δίχως κανένα αντάλλαγμα. Τους ευγνωμονώ και τους έχω μες την ψυχή μου…

«Στα σημαντικά ζητήματα της ζωής είμαστε πάντα μόνοι», είναι η ρήση του συγγραφέα HenriFredericAmiel. Συμφωνείτε;

Ναι… Θεωρώ πως τις τελικές αποφάσεις τις παίρνουμε μόνοι μας, όσο και αν θέλουμε να λέμε πως «επηρεαζόμαστε» από άλλους ή από αστάθμητους παράγοντες. Όλα είμαστε εμείς… Απλά οι άλλοι «συνδράμουν» ώστε να πάρουμε την τελική απόφαση. Η ευθύνη, είναι ατομική…

«Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν», έχει πει η MayaAngelou. Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση που σας έρχεται στο μυαλό από μια όμορφη και μια δυσάρεστη κίνηση τρίτων, που σας προκάλεσε έντονα συναισθήματα;

Ποτέ δεν μπήκα στη διαδικασία να σκεφτώ αν αυτό που πρόσφερα σε κάποιον το αναγνώρισε ή το προσπέρασε. Είμαι από εκείνους που όταν κάνω κάτι, το κάνω με την ψυχή μου, δίχως να περιμένω τίποτα. Οι αναμνήσεις πολλές, πολλά και τα συναισθήματα… Η ουσία όμως είναι μια. Οι τρίτοι φέρνουν πάντα «χωρισμό»! Άρα, αυτό που μένει… είναι ένα συνονθύλευμα συναισθημάτων, που αν θελήσεις να το αναλύσεις, θα χαθείς. Μην ξεχνάμε όμως και το πώς, ότι μας πληγώνει, μας κάνει πιο δυνατούς.

«Δεν πειράζει να διστάζεις, αν μετά προχωράς μπροστά», είπε κάποτε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Υπήρξε κάποια στιγμή στη ζωή σας που λυγίσατε αλλά καταφέρατε να προχωρήσετε; Aν ναι, τι σας έδωσε τη δύναμη να συνεχίσετε;

Στη ζωή μας τίποτα δεν είναι εύκολο και πολύ περισσότερο, κανένας δεν σου χαρίζει τίποτα. Έτσι και σε μένα υπήρξαν στιγμές που αδυνατούσα να τις διαχειριστώ κάποια πράγματα και μοιραία «μπλόκαρα». Εκείνο όμως που μου έδωσε δύναμη και συνεχίζει να μου δίνει, είναι η πίστη μου στο Θεό. Έτσι κατάφερα να επιβιώσω και συνεχίζω να ελπίζω σε κάτι καλύτερο…

«Όποιος διατηρεί την ικανότητα να βλέπει την ομορφιά, δεν γερνάει ποτέ»πίστευε ο Κάφκα. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να διατηρήσουν ακμαίο το μυαλό και την ψυχή;

Η αγάπη προς το συνάνθρωπό μας και η περιθωριοποίηση των «πρέπει» και των «θέλω», των άλλων. Όσο πιο πολύ αγαπάμε τον εαυτό μας, τόσο αυτός μένει ακμαίος και δυνατός.

«Πάντα θα’ ναι αργά, δεύτερη ζωή δεν έχει», γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στο «Παράπονό του». Υπάρχει, πιστεύετε, δεύτερη ζωή, ή ευκαιρία να ζήσουμε κάποια πράγματα από την αρχή;

Δεν το γνωρίζω και πραγματικά ποτέ δεν μπήκα σε αυτό το «τρυπάκι» του «αν» και της μιας άλλης ζωής. Ζω το σήμερα, ακολουθώ τις μεταπτώσεις της καθημερινότητας και όταν καταλαγιάζουν οι αναποδιές, απολαμβάνω την κάθε στιγμή, ξεχωριστά. Ζωή είναι αυτό που ζούμε και όχι αυτό που φανταζόμαστε ή καρτερούμε…

«H ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο - ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο» έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης. Τι είναι για εσάς ευτυχία;

Είναι η στιγμή. Μια ζεστή αγκαλιά, ένα γλυκό φιλί, ένα χαμόγελο των παιδιών μου, ένας σοφός λόγος των γονιών μου… Αυτό είναι ευτυχία. Η στιγμή.

Θα ήθελα να μου πείτε μια φράση που αγαπάτε περισσότερο από το έργο σας...

«Φελλός» γίνεσαι, δεν γεννιέσαι…

Ποιοι είναι οι ήρωές σας στην πραγματική ζωή;

Η οικογένειά μου, οι φίλοι μου, οι άνθρωποι που κινούνται γύρω μου.

Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;

Στα λάθη του έρωτα… Εκεί που το πάθος ναρκώνει τη σκέψη, με αποτέλεσμα να χάνονται οι ισορροπίες.

«Να έχεις μια καρδιά που ποτέ δεν σκληραίνει, έναν χαρακτήρα που ποτέ δεν κουράζει, ένα άγγιγμα που ποτέ δεν πονά» είναι τα λόγια του Ντίκενς. Πόσο συχνά συναντάμε σήμερα μια τέτοια προσωπικότητα όπως αυτή που περιγράφει;

Λυπάμαι, αλλά αυτό δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Ζούμε σε μια «αδιάφορη» κοινωνία, με εγωπαθή χαρακτήρα… που το μόνο που καταφέρνει, είναι πάντα να σε πληγώνει.

«Αν θέλεις να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώστου εξουσία» έλεγε ο Λίνκολν. Συμφωνείς μαζί του;

Απόλυτα. Και εκεί τελειώνουν όλα… καθώς η «δύναμη» της εξουσίας σε μεθάει. Ουκ ολίγα τα παραδείγματα.

Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη σας;

Έναν άνθρωπο που αγαπάει το βιβλίο, λατρεύει τα ταξίδια του νου και που σέβεται το έργο του γραφιά. Αυτός θεωρώ πως είναι ο ιδανικός αναγνώστης όλων μας.

Αν και κάθε έργο ενός συγγραφέα θα το παρομοίαζα σαν ένα λογοτεχνικό του «παιδί» -και τα παιδιά μας δεν τα ξεχωρίζουμε- υπάρχει κάποιο βιβλίο σας που το αγαπήσατε ίσως περισσότερο και γιατί ;

Αν και πραγματικά δεν ξεχωρίζω κανένα από τα συγγραφικά μου παιδιά, δεν σας κρύβω πως το τελευταίο, το «Άνεργος στη λήθη των φελλών», το πόνεσα πιο πολύ γιατί το αισθάνομαι «πληγωμένο». Βλέπετε το έγραψα στην περίοδο της ανεργίας μου, σε μια περίοδο που κάθε λέξη του με πονούσε διπλά… αν και στο τέλος βρήκε τη δύναμη να αποδράσει.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;

Σκέφτομαι, δεν σχεδιάζω… Επιτυχία θα είναι φυσικά, αν μπορέσουν αυτές οι σκέψεις να υλοποιηθούν, από τη στιγμή που καλούμε να γράψω το επόμενο βιβλίο μου, σε μια εποχή δύσκολη και σε έναν χώρο που δεν έχει το σεβασμό που του αρμόζει από την Πολιτεία.

Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο για τη δουλειά, τη ζωή σας ή οτιδήποτε άλλο;

Αυτό που θέλω να πω είναι πως πρέπει κάποια στιγμή να ξαναγίνουμε άνθρωποι, γεμάτοι αγάπη για τη ζωή, το συνάνθρωπό μας. Να ελπίζουμε και να ονειρευόμαστε, αναζητώντας παράλληλα με οποιοδήποτε κόστος, την ελευθερία μας…

Παύλος Ανδριάς