05 Απριλίου 2021

Κριστίν Μενάρ | Να μην φοβόμαστε να φωνάζουμε τα πράγματα με το όνομα τους, να μην συμβιβαζόμαστε

#booktherapy | Κριστίν Μενάρ | συνέντευξη | Μανταλένα-Μαρία Διαμαντή | klik
Η ευρηματική εικονογράφος-συγγραφέας παιδικών βιβλίων μιλά στη στήλη του Klik, #booktherapy.-Από τη Μανταλένα Μαρία Διαμαντή
Η ευρηματική εικονογράφος-συγγραφέας παιδικών βιβλίων μιλά στη στήλη του Klik, #booktherapy.-Από τη Μανταλένα Μαρία Διαμαντή

“Μπήκα μέσα στο βιβλιοπωλείο και ανέπνευσα εκείνο το άρωμα χαρτιού και μαγείας που, περιέργως, κανένας ποτέ δεν σκέφτηκε να εμφιαλώσει”, έχει πει ο Ισπανός συγγραφέας Κάρλος Ρουίθ Θαφόν.  Κι όμως αυτά τα λόγια με εκφράζουν σε τέτοιο βαθμό, που νιώθω σαν να ειπώθηκαν από εμένα.

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, αναζητώ τη γνώση μέσα από τα βιβλία. Ίσως είμαι τυχερή, καθώς την εποχή που γεννήθηκα δεν κυριαρχούσε το διαδίκτυο. Θυμάμαι μετά το τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, τη μητέρα μου να με παίρνει από το χέρι και να με οδηγεί στο μέρος που στο τότε παιδικό μυαλό μου, φάνταζε μαγικός και συνεχίζει... Εκεί όπου επιλέγαμε μαζί, δεκαπέντε με είκοσι βιβλία τα οποία θα με ταξίδευαν την περίοδο των καλοκαιρινών μου διακοπών,  σε άλλες εποχές, σε άλλες ζωές, δίνοντάς μου την ευκαιρία να εξελίξω τα όνειρα και τη φαντασία μου.

Σήμερα, που τα χρόνια έχουν περάσει και οι ρόλοι άλλαξαν, παίρνω τα δικά μου παιδιά από το χέρι για να επιλέξουμε βιβλία στο βιβλιοπωλείο. Και η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Το μαγικό είναι ότι όσες φορές και να διαβάσεις ένα καλό βιβλίο, πάντα κάτι νέο έχει να σου πει. 

Στην περίοδο του lockdown και όχι μόνο, είναι ευκαιρία να κάνουμε μια στροφή προς τα βιβλία. 

Σκέφτηκα, λοιπόν, να ξεκινήσουμε μια νέα στήλη στο klik αφιερωμένη στα βιβλία που έχουν τη δύναμη ακόμα και να θεραπεύσουν την ψυχή. Φτάνει μόνο να τα αγαπήσουμε...

Ας δούμε τι έχει να πει στο #book_therapy η κα Κριστίν Μενάρ.

 Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή και τι αποτελεί συνήθως πηγή έμπνευσής σας;

Δεν υπάρχει κάποια στιγμή που αποφάσισα να ασχοληθώ με την συγγραφή. Μου άρεσαν τα βιβλία και διάβαζα πολύ, κάθε φορά που τελείωνα μια ιστορία μελετούσα την σύντομη βιογραφία των συγγραφέων που υπάρχει συνήθως στα "αυτάκια" του βιβλίου και προσπαθούσα να φανταστώ την ζωή τους, τον χαρακτήρα τους, τί δρόμο ακολούθησαν για να γίνουν συγγραφείς. Ήθελα να γράφω από μικρή ηλικία αλλά μιας και δεν ήμουν καλή μαθήτρια στα "θεωρητικά" μαθήματα πίστευα πως δεν μπορώ να το κάνω. Κάποια στιγμή στην εφηβεία έγραψα την πρώτη μου ιστορία. Ήταν μια ιστορία τρόμου δεκαεφτά σελίδων που διάβασα στις φίλες μου, κάπως έτσι ξεκίνησα να γράφω. Δεν έχω κάποια πηγή έμπνευσής, μου αρέσει να γράφω όταν έχει ησυχία.

Μιλήστε μας για το τελευταίο σας έργο. Ποιο είναι το μήνυμα ή τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτό; Ποια γεύση θέλετε να μείνει στους αναγνώστες που θα το διαβάσουν;

Το τελευταίο από τα έργα μου, που το μοιράζομαι με τον σύζυγό μου Νίκο Γιαννόπουλο, είναι "Το τέρας της βροχής" και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη. Μιλάει για τις προκαταλήψεις που έχουμε όλοι μας απέναντί στο διαφορετικό και για το πόσο απροσδόκητα εύκολο γίνεται κάποιες φορές να ξεπεραστούν αν εξετάσει κανείς τα γεγονότα υπό διαφορετική σκοπιά.

Στην εποχή της τεχνολογίας, όπου κυριαρχούν τα τάμπλετς και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, πόσο εύκολο είναι το βιβλίο να έχει θέση στη ζωή των σημερινών παιδιών;

Πιστεύω πως τα τάμπλετ και οι υπολογιστές έχουν αλλάξει τον τρόπο που παίζουν τα παιδιά, ίσως τον τρόπο που συναναστρέφονται και ωριμάζουν αλλά δεν πιστεύω πως έχουν αλλάξει την σχέση τους με τα βιβλία. Τα βιβλία είναι σύντροφοι εκεί που τα τάμπλετ είναι απλά ένα μέσο για να περνά η ώρα, δεν έχουν διάρκεια και δεν παρέχουν παρηγοριά σε αντίθεση με τα βιβλία. Ένα παιδί που αγαπά το διάβασμα δεν το αντικαθιστά με τίποτα άλλο στον κόσμο!

"Η ζωή κάθε ανθρώπου, ειπωμένη αληθινά, είναι ένα μυθιστόρημα." έχει πει ο Ernest Hemingway. Θα ήθελα να σχολιάσετε.

Ρομαντική σκέψη, υποθέτω θα μπορούσε αλλά θα υπήρχε πολύ έντονα ο κίνδυνος, για κάποια από αυτά τα μυθιστορήματα, από την τριακοστή μέχρι την εξηκοστή σελίδα να μην άλλαζαν και πολλά.

Ο Marcel Proust είχε πει ότι «ας είμαστε ευγνώμονες για τους ανθρώπους που μας κάνουν χαρούμενους, είναι οι γοητευτικοί κηπουροί που κάνουν την ψυχή μας να ανθίζει.» Εσείς έχετε νιώσει αυτήν την ευγνωμοσύνη από ανθρώπους που έχετε έρθει κοντά ;

Δεν μου αρέσει η λέξη ευγνωμοσύνη, με κάνει να αισθάνομαι αδύναμη. Όταν κάποιος μου φέρεται όμορφα ανταποδίδω και περιμένω το ίδιο από τους ανθρώπους που έχω δίπλα μου. Αισθάνομαι πράγματι τυχερή που γνώρισα τον σύζυγό μου και μάλιστα σε τόσο νεαρή ηλικία καθώς ήμασταν συμμαθητές στο γυμνάσιο και το λύκειο, τον επέλεξα και με επέλεξε και για αυτούς τους λόγους και πορευόμαστε από τότε μαζί.

«Στα σημαντικά ζητήματα της ζωής είμαστε πάντα μόνοι.»είναι η ρήση του συγγραφέα Henri Frederic Amiel. Συμφωνείτε;

Όχι δεν συμφωνώ. Είναι στο χέρι μας να επιλέξουμε ανθρώπους που μας συντροφεύουν με αγάπη σεβασμό και ειλικρίνεια. Αν μπορούμε να μιλήσουμε σε αυτόν που έχουμε δίπλα μας, γνωρίζοντας πως θα μας ακούσει, δεν είμαστε ποτέ μόνοι.

«Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν»έχει πει η Maya Angelou. Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση που σας έρχεται στο μυαλό από μια όμορφη και μια δυσάρεστη κίνηση τρίτων, που σας προκάλεσε έντονα συναισθήματα;

Πρόσφατα είχα τα γενέθλια μου, ήμασταν μόνοι με τον Νίκο και κάποια στιγμή το απόγευμα βρήκε μια δικαιολογία για να βγει από το σπίτι. Όταν γύρισε είχε μαζί του μία τούρτα και ένα βιβλίο που ήξερε πως ήθελα να διαβάσω. Με αιφνιδίασε είναι η αλήθεια, δεν το περίμενα και χάρηκα πολύ. Κάναμε καφέ, κόψαμε την τούρτα και κάναμε παρέα ένα διάλειμμά από την δουλειά, εγώ με το βιβλίο μου και ο Νίκος με ένα βιντεοπαιχνίδι.

Στα δυσάρεστα τώρα, πάνε ένα δύο χρόνια που δεν έχω καμία επαφή με τους γονείς μου, ήταν συνειδητή απόφαση και δεν αισθάνομαι άσχημα για αυτήν. Με πιάνει όμως ένα παράπονο μια στο τόσο, είμαι μητέρα και, όπως το βλέπω τώρα τουλάχιστον, δεν μπορώ ούτε θέλω, να φανταστώ την ζωή μου χωρίς τα παιδιά μου, με στεναχωρεί το πως αυτοί μπορούν.

«Δεν πειράζει να διστάζεις, αν μετά προχωράς μπροστά»είπε κάποτε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Υπήρξε κάποια στιγμή στη ζωή σας που λυγίσατε αλλά καταφέρατε να προχωρήσετε; Aν ναι, τι σας έδωσε τη δύναμη να συνεχίσετε;

Υπήρξαν πάρα πολλές φορές που δίστασα στην ζωή μου, τις περισσότερες από αυτές δεν προχώρησα. Υπάρχουν και περιπτώσεις που όταν αποφάσισα τελικά να κάνω το βήμα ήταν πια αργά. Τις φορές που τόλμησα αγνοώντας τον όποιο φόβο μου ήταν επειδή είχα την σιγουριά και το πείσμα ότι μπορώ, τελικά, να τα καταφέρω. Όσο μεγαλώνω αυτές οι φορές πληθαίνουν.

«Όποιος διατηρεί την ικανότητα να βλέπει την ομορφιά, δεν γερνάει ποτέ»πίστευε ο Κάφκα. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να διατηρήσουν ακμαίο το μυαλό και την ψυχή;

Το μυαλό μας πρέπει να το δουλεύουμε, να διαβάζουμε, να μορφωνόμαστε, να αμφισβητούμε. Πρέπει να βλέπουμε και την ομορφιά και την ασχήμια και να μην φοβόμαστε να φωνάζουμε τα πράγματα με το όνομα τους, να μην συμβιβαζόμαστε.

“Πάντα θα’ ναι αργά, δεύτερη ζωή δεν έχει” γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στο “Παράπονό του”. Υπάρχει, πιστεύετε, δεύτερη ζωή, ή ευκαιρία να ζήσουμε κάποια πράγματα από την αρχή;

Όχι δεν πιστεύω πως υπάρχει δεύτερη ζωή, δεν μπορούμε να ζήσουμε το ίδιο πράγμα δεύτερη φορά με την ίδια ένταση που είχε η πρώτη, ούτε να σβήσουμε τα λάθη μας. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να εξελισσόμαστε ώστε να βιώνουμε νέες εμπειρίες. Πιστεύω επίσης πως ποτέ δεν είναι αργά, μια ζωή μας φτάνει για να πετύχουμε ό,τι είναι αυτό που επιθυμεί ο καθένας από εμάς.

«H ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο- ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο.»έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης. Τι είναι για εσάς ευτυχία;

Ευτυχία για μένα είναι να βλέπω αυτούς που αγαπώ ασφαλείς.

Θα ήθελα να μου πείτε μια φράση που αγαπάτε περισσότερο από το έργο σας...

Βλέπω το έργο μου σαν σύνολο, δεν υπάρχει μια φράση ή μια σελίδα που να πιστεύω πως έχει μεγαλύτερη αξία.

Ποιοι είναι οι ήρωές σας στην πραγματική ζωή;

Δεν πιστεύω στους ήρωες. Δεν μου αρέσει να Θεοποιώ κανέναν. Πιστεύω στην ανθρωπότητα ως σύνολο.

Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;

Δεν είμαι αυστηρή με τα λάθη αυτών που αγαπώ, αν μπορώ προσπαθώ να τους βοηθήσω. Δεν συγχωρώ το ίδιο εύκολα όμως τα δικά μου λάθη ή αυτά του υπόλοιπου κόσμου.

«Να έχεις μια καρδιά που ποτέ δεν σκληραίνει, έναν χαρακτήρα που ποτέ δεν κουράζει, ένα άγγιγμα που ποτέ δεν πονά.» είναι τα λόγια του Ντίκενς. Πόσο συχνά συναντάμε σήμερα μια τέτοια προσωπικότητα όπως αυτή που περιγράφει;

Αυτή η προσωπικότητα είναι ουτοπική. Δεν πιστεύω πως υπήρξε τέτοιος άνθρωπος ούτε τότε, ούτε τώρα. Όλοι κάνουμε λάθη, όλοι χάνουμε την ψυχραιμία μας και όλοι μας έχουμε πληγώσει κάποιον που αγαπάμε.

«Αν θέλεις να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώστου εξουσία» έλεγε ο Λίνκολν. Συμφωνείς μαζί του;

Ναι συμφωνώ. Η κατάχρηση εξουσίας είναι θέμα επίκαιρο. Πολλές άσχημες υποθέσεις έχουν βγει στο φως της δημοσιότητας, και συνεχίζουν το τελευταίο διάστημα και μας έχουν σοκάρει όλους. Στον χώρο του Θεάτρου, της δημοσιογραφίας αλλά και αυτά τα απίστευτα και επικίνδυνα περιστατικά αστυνομικής βίας στους δρόμους της Αθήνας των τελευταίων ημερών. Στην πραγματικότητα όλοι μας έχουμε εξουσία πάνω σε κάποιον άλλο και αποδεικνύουμε την ποιότητα του χαρακτήρα μας, τόσο στην δουλειά όσο και στο σπίτι μας, καθημερινά.

Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη σας;

Δεν έχω ιδανικό αναγνώστη, μου αρέσουν οι άνθρωποι που διαβάζουν μόνο ότι τους ευχαριστεί και είναι μεγάλη τιμή και χαρά μου να επιλέξει κάποιος το δικό μου έργο.

Αν και κάθε έργο ενός συγγραφέα θα το παρομοίαζα σαν ένα λογοτεχνικό του «παιδί»- και τα παιδιά μας δεν τα ξεχωρίζουμε- υπάρχει κάποιο βιβλίο σας που το αγαπήσατε ίσως περισσότερο και γιατί ;

Ναι υπάρχει! "Το τέρας της βροχής" το γράψαμε παρέα με τον σύζυγό μου για αυτόν τον λόγο έχει ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;

Συνεχίζω να γράφω και να ζωγραφίζω. Έχω ως εικονογράφος πολλά εξώφυλλά εφηβικών βιβλίων και πολλά εικονογραφημένα για μικρότερες ηλικίες που περιμένω να κυκλοφορήσουν τους επόμενους μήνες ενώ ταυτόχρονα δουλεύω μια ιστορία.

Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο για τη δουλειά, τη ζωή σας ή οτιδήποτε άλλο;

Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για αυτή την όμορφη συνέντευξη και να σας ευχηθώ καλή συνέχεια!