“Μπήκα μέσα στο βιβλιοπωλείο και ανέπνευσα εκείνο το άρωμα χαρτιού και μαγείας που, περιέργως, κανένας ποτέ δεν σκέφτηκε να εμφιαλώσει”, έχει πει ο Ισπανός συγγραφέας Κάρλος Ρουίθ Θαφόν.  Κι όμως αυτά τα λόγια με εκφράζουν σε τέτοιο βαθμό, που νιώθω σαν να ειπώθηκαν από εμένα.

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, αναζητώ τη γνώση μέσα από τα βιβλία. Ίσως είμαι τυχερή, καθώς την εποχή που γεννήθηκα δεν κυριαρχούσε το διαδίκτυο. Θυμάμαι μετά το τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, τη μητέρα μου να με παίρνει από το χέρι και να με οδηγεί στο μέρος που στο τότε παιδικό μυαλό μου, φάνταζε μαγικός και συνεχίζει... Εκεί όπου επιλέγαμε μαζί, δεκαπέντε με είκοσι βιβλία τα οποία θα με ταξίδευαν την περίοδο των καλοκαιρινών μου διακοπών,  σε άλλες εποχές, σε άλλες ζωές, δίνοντάς μου την ευκαιρία να εξελίξω τα όνειρα και τη φαντασία μου.

Σήμερα, που τα χρόνια έχουν περάσει και οι ρόλοι άλλαξαν, παίρνω τα δικά μου παιδιά από το χέρι για να επιλέξουμε βιβλία στο βιβλιοπωλείο. Και η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Το μαγικό είναι ότι όσες φορές και να διαβάσεις ένα καλό βιβλίο, πάντα κάτι νέο έχει να σου πει. 

Στην περίοδο του lockdown και όχι μόνο, είναι ευκαιρία να κάνουμε μια στροφή προς τα βιβλία. 

Σκέφτηκα, λοιπόν, να ξεκινήσουμε μια νέα στήλη στο klik αφιερωμένη στα βιβλία που έχουν τη δύναμη ακόμα και να θεραπεύσουν την ψυχή. Φτάνει μόνο να τα αγαπήσουμε...

Ας δούμε τι έχει να πει στο #booktherapy η κα Γιώτα Αγγελοπούλου.

Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή και τι αποτελεί συνήθως πηγή έμπνευσής σας;

 Επαγγελματικά, με τη συγγραφή κειμένων ασχολούμαι από νεαρή ηλικία, καθώς μετά τις σπουδές μου η σταδιοδρομία μου ξεκίνησε από το χώρο της διαφήμισης, ως κειμενογράφος. Σαν συγγραφέας, έκανα το τόλμημα λίγα χρόνια πριν, όταν μέσω ενός project για την ιστορία του Πειραιά, βρέθηκα αντιμέτωπη με την πλούσια βιβλιογραφία του 19ου αιώνα, ξένη κυρίως αλλά και ελληνική. Από αυτή αντλείται η έμπνευση στα βιβλία μου, τόσο σε αυτά που έχουν εκδοθεί όσο και σε αυτά που είναι σε εξέλιξη ή σκέφτομαι να γράψω.

 Μιλήστε μας για το τελευταίο σας έργο. Ποιο είναι το μήνυμα ή τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτό; Ποια γεύση θέλετε να μείνει στους αναγνώστες που θα το διαβάσουν; 

“Επανάσταση 1821 – Γένους Θηλυκού”. Βασικές ηρωίδες του βιβλίου μου είναι γυναίκες απλοϊκές και μορφωμένες, γνωστές και άγνωστες, φτωχές και πλούσιες, που αντιτάχθηκαν στον τουρκικό ζυγό - με τον δικό της τρόπο η καθεμιά - και κατάφεραν με κάθε θυσία να υπερασπιστούν πατρίδα, αξιοπρέπεια και δικαίωμα για μια ελεύθερη ζωή. Οι πράξεις τους, τα πιστεύω τους και η ασύλληπτη τόλμη τους αναδεικνύονται μέσα από αληθινά στιγμιότυπα της ζωής τους, που εμπλέκονται με τις συγκλονιστικές μαρτυρίες του νεαρού στρατιώτη από τη Σμύρνη, του Πέτρου Μέγκους, που έτυχε να δει με τα μάτια του απίστευτες σκηνές βαρβαρότητας των Τούρκων σε γυναίκες και παιδιά, από όποιον τόπο της σκλαβωμένης Ελλάδας κι αν πέρασε ενώ πολεμούσε.

Ένα βασικό μήνυμα που θέλω να περάσω μέσα από το βιβλίο είναι πως ο ηρωισμός, η λεβεντιά και το πάθος για ελευθερία, που διέκριναν εκείνες τις γυναίκες στις δύσκολες συνθήκες που ζούσαν τότε, πρέπει να αποτελεί παράδειγμα και κίνητρο ζωής για όλους και κυρίως για τη νέα γενιά μας. Επίσης, η μνήμη μας σε σχέση με το ιστορικό παρελθόν μας να μένει πάντα ζωντανή γιατί μόνο έτσι η πορεία μας στο μέλλον θα είναι δημιουργική, με καθαρούς στόχους και υψηλές προσδοκίες.

Τι γεύση; Επειδή αρκετές αληθινές ιστορίες που περιγράφονται μέσα στο βιβλίο περιέχουν σκηνές βαρβαρότητας που δεν βάζει ανθρώπου νους, σίγουρα δεν θα ήθελα ο αναγνώστης να μένει με την γεύση της αγανάκτησης, της εκδίκησης, του θυμού. Θα ήθελα να μένει με τη γεύση της ελπίδας, όπως είναι η ευχή του Μέγκους, η οποία κλείνει το βιβλίο: “Μακάρι να μπορούσε τέτοιες σκηνές να μην επαναληφθούν ποτέ ξανά, ούτε στην Ελλάδα ούτε οπουδήποτε αλλού στον κόσμο.”  

Στην εποχή της τεχνολογίας,  όπου κυριαρχούν τα τάμπλετς και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, πόσο εύκολο είναι το βιβλίο να έχει θέση στη ζωή των σημερινών παιδιών; 

Είναι γεγονός ότι τα παιδιά μας γεννιούνται πια και μεγαλώνουν μαζί με την τεχνολογία. Το δύσκολο δεν είναι να τα μάθουμε να αγαπούν ένα βιβλίο, να το παίρνουν στα χέρια τους και να το ταλαιπωρούν. Το θεωρώ εύκολο για τα παιδιά να εξοικειωθούν με τα βιβλία. Το δύσκολο είναι σε μας τους μεγάλους. Στο κατά πόσο μας βολεύει να δίνουμε ένα τάμπλετ στα παιδιά μας για να περνούν την ώρα τους, χωρίς να μας ενοχλούν. Στο κατά πόσο είμαστε διατεθειμένοι να αφιερώσουμε χρόνο μαζί τους για να τους δείξουμε ότι υπάρχει και η άλλη πλευρά της τεχνολογίας και πώς έχει πολλά να κερδίσει κάποιος στη ζωή του διαβάζοντας βιβλία.

"Η ζωή κάθε ανθρώπου, ειπωμένη αληθινά, είναι ένα μυθιστόρημα." έχει πει ο Ernest Hemingway. Θα ήθελα να σχολιάσετε. 

Απίστευτα πραγματικά τα λόγια του. Άλλωστε για να γραφτεί ένα μυθιστόρημα, η ιδέα του έργου στη ζωή κάποιου ανθρώπου δεν βασίζεται; Ή τουλάχιστον εμπνέεται από αυτή. 

Ο Marcel Proust είχε πει ότι «ας είμαστε ευγνώμονες για τους ανθρώπους που μας κάνουν χαρούμενους, είναι οι γοητευτικοί κηπουροί που κάνουν την ψυχή μας να ανθίζει.» Εσείς  έχετε νιώσει αυτήν την ευγνωμοσύνη από ανθρώπους που έχετε έρθει κοντά ;

 Μακάρι αυτά τα λόγια του Proust να ίσχυαν για όλους τους ανθρώπους. Εγώ θεωρώ τον εαυτό μου από τους τυχερούς. Μπορεί αυτοί οι γοητευτικοί κηπουροί, όπως τους χαρακτηρίζει, να είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού μου, όμως για την χαρά που παίρνω δεν νομίζω ότι θα χρειαζόμουν περισσότερους. 

«Στα σημαντικά ζητήματα της ζωής είμαστε πάντα μόνοι.»είναι η ρήση του συγγραφέα Henri Frederic Amiel. Συμφωνείτε;

 Και ναι και όχι. Εξαρτάται: από τα σημαντικά ζητήματα της ζωής, από τους σημαντικούς ανθρώπους που έχουμε κοντά μας και από το πόσο σημαντικό είναι για μας να επιλέγουμε τη μοναξιά μας.

«Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν»έχει πει η Maya Angelou. Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση που σας έρχεται στο μυαλό από μια όμορφη και μια δυσάρεστη κίνηση τρίτων, που σας προκάλεσε έντονα συναισθήματα; 

Τις δυσάρεστες δεν θέλω καν να τις θυμάμαι, προτιμώ να τις σβήνω από τη μνήμη μου και να τις αντικαθιστώ μόνο με ευχάριστες αναμνήσεις γιατί στο κάτω-κάτω αυτό που θέλουμε όλοι στο τέλος της κάθε μέρας είναι να κλείνουμε τα μάτια με όμορφα συναισθήματα και ένα πλατύ χαμόγελο.

«Δεν πειράζει να διστάζεις, αν μετά προχωράς μπροστά»είπε κάποτε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Υπήρξε κάποια στιγμή στη ζωή σας που λυγίσατε αλλά καταφέρατε να προχωρήσετε; Aν ναι, τι σας έδωσε τη δύναμη να συνεχίσετε; 

Δισταγμοί, διλήμματα, πριν από μικρές ή μεγάλες αποφάσεις, είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης φύσης. Πολλές φορές στη ζωή μου προβληματίστηκα πριν κάνω το βήμα μπροστά αλλά ποτέ δεν έκανα πίσω, όποιο κι αν ήταν το αποτέλεσμα. Όμως, όλες τις φορές από μια εμπειρία ή από μια δυσκολία ή μια αποτυχία έβγαινα πιο δυνατή και πιο πεισματάρα.

 «Όποιος διατηρεί την ικανότητα να βλέπει την ομορφιά, δεν γερνάει ποτέ»πίστευε ο Κάφκα. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να διατηρήσουν ακμαίο το μυαλό και την ψυχή; 

Η παιδικότητα, ο αυθορμητισμός, το χαμόγελο, το να μην σταματά κάποιος να ονειρεύεται.

 “Πάντα θα’ ναι αργά, δεύτερη ζωή δεν έχει” γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στο “Παράπονό του”. Υπάρχει, πιστεύετε, δεύτερη ζωή, ή ευκαιρία να ζήσουμε κάποια πράγματα από την αρχή;

 Αν μπορούμε να το δούμε από την αισιόδοξη πλευρά ή κάτω από άλλη οπτική γωνία, δεύτερη ζωή υπάρχει όταν βάζουμε τελεία στο παρελθόν μας και ξεκινάμε πάλι από την αρχή.

«H ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο- ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο.»έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης. Τι είναι για εσάς ευτυχία;

 Το συναίσθημα της γαλήνης που νιώθεις όταν αγναντεύεις από ψηλά ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα.

Θα ήθελα να μου πείτε μια φράση που αγαπάτε περισσότερο από το έργο σας...

Από το βιβλίο μου Επανάσταση 1821 – Γένους Θηλυκού ξεχωρίζω τη φράση “Οι μεγάλες περιστάσεις γεννούν γυναίκες, που αξίζουν η κάθε μία για δέκα άντρες.”

Ποιοι είναι οι ήρωές σας στην πραγματική ζωή;

 Η οικογένειά μου, η μητέρα μου, η αδελφή μου και ο πατέρας μου που ταξιδεύει σε άλλους ουρανούς. 

 Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;

 Στα λάθη που γίνονται για πρώτη και τελευταία φορά.

«Να έχεις μια καρδιά που ποτέ δεν σκληραίνει, έναν χαρακτήρα που ποτέ δεν κουράζει, ένα άγγιγμα που ποτέ δεν πονά.» είναι τα λόγια του Ντίκενς. Πόσο συχνά συναντάμε σήμερα μια τέτοια προσωπικότητα όπως αυτή που περιγράφει;

 Προσωπικότητα που να συνδυάζει και τα τρία αυτά πλεονεκτήματα, ελάχιστα συχνά. 

 «Αν θέλεις να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώστου εξουσία» έλεγε ο Λίνκολν. Συμφωνείτε μαζί του; 

Απόλυτα συμφωνώ. Υπάρχει μάλιστα και μια σχετική αναφορά στο βιβλίο μου Επανάσταση 1821 – Γένους Θηλυκού, στην ιστορία για την Χάιδω Μαυρομάτη, τη γυναίκα με το θάρρος να λέει την αλήθεια.

Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη σας; 

Ιδανικός αναγνώστης για μένα δεν είναι εκείνος που απλά διαβάζει και παρακολουθεί την εξέλιξη μιας ιστορίας. Είναι εκείνος που μπαίνει μέσα στην ιστορία, συμμετέχει σε αυτή και όταν φτάσει στο τέλος της ξαναγυρίζει στην αρχή και την αναδημιουργεί. 

Αν και κάθε έργο ενός συγγραφέα θα το παρομοίαζα σαν ένα λογοτεχνικό του «παιδί»- και τα παιδιά μας δεν τα ξεχωρίζουμε- υπάρχει κάποιο βιβλίο σας που το αγαπήσατε ίσως περισσότερο και γιατί ;

 Καθώς έχω ενταχθεί πρόσφατα στη μεγάλη λογοτεχνική οικογένεια, τα “παιδιά” μου μέχρι τώρα είναι δύο: Το Νησί Πέρα από την Ακτή και το Επανάσταση 1821 – Γένους Θηλυκού. Φυσικά τα αγαπώ το ίδιο και τα δύο, αν και με “ταλαιπώρησαν” λίγο μέχρι να τα δημιουργήσω, λόγω της μεγάλης έρευνας και μελέτης που έπρεπε να κάνω.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; 

Αρχικά εύχομαι να υπάρχει υγεία στους αγαπημένους μου και σε όλο τον κόσμο και από σχέδια έχω πολλά και ελπίζω να πραγματοποιηθούν έστω και λίγα από αυτά. Και φυσικά δεν μιλώ μόνο για τα επαγγελματικά μου σχέδια και για τα νέα βιβλία που έχω στο μυαλό μου να γράψω. Με την πρώτη ευκαιρία θέλω να κάνω και πάλι ταξίδια, να γνωρίσω νέους πολιτισμούς. Να κερδίσω τον χρόνο που έχασα έξω στον κόσμο λόγω της πανδημίας και των πρωτόγνωρων συνθηκών που βιώνουμε. 

Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο για τη δουλειά, τη ζωή σας ή οτιδήποτε άλλο;

 Θα ήθελα να προσθέσω κάτι που είχε πει ο Αλμπέρ Καμύ: Το να δημιουργείς είναι σαν να ζεις δυο φορές.